Bilgi Diyarı

Aşağıdaki Kutu ile Sonsuz Bilgi Diyarı'nda İstediğinizi Arayabilirsiniz...

1.Ekber Şah

  • Okunma : 727

1.Ekber Şah, Türk-Hint İmparatorluğu'nun üçüncü hükümdarı (Ömerkut 1542-Fethpur Sirki 1605). Hümayun'un oğlu, Babur'un torunu olan 1.Ekber Şah (tam adı Ebülfeth Celalettin Muhammet 1.Ekber Şah'dir.) İskender Şah'ı yenip (1555), Pencap valiliğine atandı. Babası ölünce tahta çıkıp (1556), ilk yıllarda, yaşının küçüklüğünden yararlanmak isteyen iç ve dış düşmanlarla savaştı. Çitor ile Ecmir kalelerini (1567), Udh ile Kvalior'u(1570), Kâbil (1581), Keşmir (1587), Sind (1592) ve Kandehar'ı (1594) aldı. Dekkan ve Bengal'e egemenliğini kabul ettirdi. 1573'te geniş bir ıslahat hareketini başlatıp (zeametleri hükümdara bağlı devlet toprağı statüsünü kurdu; memurların derecelerini ve gelirlerini düzenledi), ıslahata karşı tavır alan baş veziri Muzaffer Türbeti'nin yerine Todar Mal'ı getirdi. Devlet yönetimini özel görevleri olan kuruluşlara bıraktı (1583). Halk arasındaki din ayrılıkları sorununa çözüm getirmeye, din kavgalarına son vermeye çalışıp, bütün inanışları bir hoşgörü çizgisinde toplamak ve bağdaştırmak amacıyla yeni bir din kurmaya karar verdi. Şeyh Selim Çisti'nin ve Ebül Fazl'ın etkisiyle müslümanlığa duyduğu kuşkular giderek arttı ve başkent yaptığı Fethpur Sirki'deki sarayında, dinsel konuların tartışıldığı bir divanhane kurup (1575), zerdüşt din bilimcisi Mahyarci Rana'ya büyük saygı gösterdi. Güneşe saygı gösterilmesini, kandille ayinler yapılmasını buyurunca, zerdüşt dinine girdiği konusunda söylentiler yayıldı ve halk arasında hoşnutsuzluk başladı. Bunun üstüne, halkı yatıştırmak için Ecmir'e gidip, İslâm dininin gereklerini yerine getirdiğini göstermeye çalıştı. Fethpur Sikri'ye gelen cizvitlere ilgi gösterip (1580), kilise kurmalarına izin vererek, çocuklarına hıristiyanlığı tanımalarını buyurdu; ama kendisi hıristiyanlığı benimsemedi. Bütün dinlere hoşgörülü olmasına karşılık müslümanlara karşı katı davranması, Bihar ve Bengal'de ayaklanmalar çıkmasına yol açınca, ayaklanmaları bastırıp, Şeyh Mübarek'in etkisinde kalarak kendi dinini (Din-i ilahi) ilan etti (1582) ve müslümanlara büyük baskı yaptı (1582-1585). Yeni din taraftar bulamayıp, Ebül FazI ile Ekber ölünce unutulduysada, Hindistan yaşamına iki önemli katkısı oldu: Kocaları ölen Hindu kadınların diri diri gömülmesi ve çocukların evlendirilmesi geleneklerinin ortadan kalkması.