Abraham Lincoln
(1809-1865). ABD’nin 16. başkanı Abraham Lincoln, ülkesinin en büyük devlet adamlarından biridir. Kentucky eyaletinin Hardin bölgesinde, yoksul bir çiftçinin oğlu olarak dünyaya geldi. Dokuz yaşındayken annesi ölen Lincoln, bir yıl kadar okula gidebildi. Üvey annesinin özendirmesiyle çok okuyarak kendini yetiştirdi. 1830’da ailesinin Illinois’a taşınması üzerine Lincoln Mississipi’de işleyen bir gemide iş buldu. Daha sonra New Salem'de de çeşitli işlerde çalıştı.
Lincoln 1834’te Illinois Yasama Meclisi’ne seçilerek siyasal yaşama atıldı. Bu arada hukuk çalışarak kendini yetiştirmiş ve 1836’da baronun sınavından geçmeyi başarmıştı. 1842’de Mary Ann Todd’la evlendi. Lincolnlar’ın dört oğlu oldu.
Ülkesinin siyasal yaşamında adını duyurmadan çok önce yetenekli bir avukat olarak sivrilen Lincoln’un başarısı, keskin zekâsı ve sağduyusu kadar, dürüstlüğü ve adalete olan bağlılığından da ileri geliyordu. Dört dönem üst üste Yasama Meclisi’ne seçilen Lincoln, bu dönemde köleliğin yeni kurulan batı eyaletlerinde de yasallaştırılmasını isteyenlere karşı çıktı. 1847’de Illinois’dan Kongre’ye seçildi. Bu sırada Meksika ile savaşa girilmişti. Lincoln Meksika ile savaşın sürdürülmesinden yana değildi. Meksika Savaşı’nın sonunda ABD topraklannın genişlemesi, kölelik sorununa yeni bir boyut getirdi. Güneyliler ABD’ye yeni katılan topraklarda köleliğin anayasaya aykırı olmadığını ileri sürüyordu.
1856’da Cumhuriyetçi Parti’ye giren Lincoln, 1858’deki senato seçimlerinde rakibi Stephen A. Douglas’ın karşısında yenilgiye uğradıysa da, seçim kampanyası sırasında öne sürdüğü köleliğe ilişkin görüşler ülkede geniş tartışmalara yol açtı. 1860’taki parti kongresinde başkan adayı seçildi ve Mart 1861’de ABD’nin 16. başkanı oldu. Güneyliler Lincoln’un başkan seçilmesini tepkiyle karşıladı. Bu sırada köleliğin varlığını sürdürdüğü 15 eyalete karşılık, 19 özgür eyalet bulunuyordu. Lincoln resmen başkanlık görevine başlamadan önce Güney Carolina bağımsızlığını ilan etti. Bundan sonraki bir yıl içinde 10 Güney eyaleti daha bağımsızlığını ilan etti. Bu eyaletler Jefferson Davis’in başkanlığında Amerika Konfederasyonu'nu kurdu.
Güney Carolina’nın Sumter Kalesi’ni kuşatıp ele geçirmesiyle Amerikan İç Savaşı başladı. 1 Ocak 1863’te Lincoln, Güney eyaletlerinde köleliğin kaldırıldığını açıkladı. Lincoln’un başkanlık süresinin hemen tamamı ayrılıkçı Güney eyaletleriyle savaşmakla geçti.
Lincoln’un karşılaştığı en önemli sorun, Robert E. Lee ve Thomas J. Jackson gibi yetenekli Güneyli generallere karşı başarılı olabilecek bir komutan çıkarabilmekti. Savaşın ilk yıllarında Kuzeyli ordular üst üste yenilgiye uğramıştı. Mart 1864’te Lincoln, General Ulysses S. Grant’ı başkomutanlığa getirdikten sonra bu durum değişti. Lincoln çok sayıda askerin de oy kullandığı 1864 seçimlerinde yeniden başkan seçildi.
1865’te General Lee’nin 25 bin kişilik yorgun ve dağınık ordusu, General Grant’a teslim oldu. Bu bozgunu öbür Güneyli orduların teslim olmaları ve köleliğin kaldırılması izledi.
Lincoln başkanlığı sırasında birçok önemli yasa çıkarttı. Yeni bir kâğıt para uygulamasından başka, beş yıl süreyle hazine toprakları üzerinde yaşayan ve işletenlere özel mülkiyet hakkı tanındı.
14 Nisan 1865’te karısı ile birlikte Washington’daki Ford Tiyatrosu’nda, John Wilkes Booth adında bir Güneyli’nin silahlı saldırısına uğradı ve öldü.
Abraham Lincoln dürüstlüğü, demokrasiye bağlılığı ve açık sözlülüğüyle halkın sevgi ve bağlılıkla andığı bir devlet adamıdır.
