Acoma
Acoma, İ.S. 1100 dolaylarında kurulmuş bir Kızılderili köyünün ve bu köyde yaşayan Kızılderili kabilesinin ortak adı. New Mexico'da Albuquerque'nin 135 km batısında, vadi tabanından yüksekliği 109 m olan bir kumtaşı dağında, 2 130 m yükseltide yer alan Acoma (ya da Akoma), ABD'deki en eski yerleşme merkezlerinden biridir.
Pueblolardan olan, bir Batı Keresa lehçesi konuşan Acomalar, daha Tarihöncesi dönemde köyün bulunduğu yere yerleşmişlerdir. Eskiden olduğu gibi günümüzde de mısır, fasulye ve sebze yetiştirerek, sazlardan sepet, vb. örerek geçinirler.
Acomalar, "aşağıdaki dünya"dan yukarı tırmanarak buraya geldiklerine, yaratıcı anaları saydıkları Latiku'nun dinsel ve toplumsal düzeni örgütlemekle görevli olduğuna inanırlar; Hayvan ve bitki adları taşıyan anaerkil klanlar biçiminde örgütlenmişlerdir; antilop klanının başı olan erkek, geleneksel olarak Kaçinaların (ekine yağmur getiren ruhlar) babası sayılır; aynı zamanda da köyün dinsel ve siyasal başkamdir.
Francisco Vazguez de Coronado yönetimindeki İspanyollar bölgeye 1540'ta ayak bastılar ve uzun çarpışmalardan sonra Acomalara boyun eğdirdiler. Misyoner Juan Ramirez tarafından hıristiyanlaştırılan (ama toplumsal ve dinsel geleneklerinin büyük bölümünü korudular) onurlu ve bağımsızlığına düşkün bir halk olan Acomalar, 1680'deki Pueblo ayaklanmasına topluca katıldılar ve ancak yoğun çarpışmalardan sonra, 1699'da yeniden sömürgecilere boyun eğmek zorunda kaldılar. Avrupalılarla ilk karşılaştıklarında nüfusları 3 000 dolayındayken, 1760'ta 1 052'ye 1920 yıllarında da 1 000'in altına düştüyse de, 1980 yıllarının ortalarında yeniden 3 000'e ulaştı.
