Ali Kemal
Ali Kemal, Türk yazarı, gazetecisi ve siyaset adamı (İstanbul 1867-İzmit 1922). Mülkiye'nin dördüncü sınıfına kadar sürdürdüğü öğrenimini tamamlamadan Paris'e giden (1887) Ali Kemal (asıl adı Ali Rıza'dır), oradan da Cenevre'ye geçti. Dönüşünde (1886) Mülkiye'deki öğrenimini sürdürüp kısa süre sonra siyasal çalışmaları nedeniyle tutuklandı ve Halep'e sürüldü (1889). İstanbul'a dönüşünde (1894) yeniden sürüleceğini öğrenince Paris'e kaçıp (1894), İkdam'a yazılar göndererek, ders vererek geçimini sağladı; Paris Siyasal Bilimler Okulu'nda öğrenimim tamamladı (1899). Mısır'da çiftlik yöneticiliği (1920) yapıp, Meşrutiyet'in ilanından birkaç gün önce İstanbul'a gelerek, İkdam'ın başyazarı oldu ve İttihat Terakki'ye karşı muhalefete girişti. Peyam gazetesini çıkarıp (1913), Hürriyet ve İtilâf partisine girerek, Damat Ferit kabinesinde önce Maarif, sonra Dahiliye nazırlığı yaptı (1919). Nezaretten ayrılınca, daha önce çıkardığı Peyam gazetesini Mihran Efendi'nin Sabah'ıyla birleştirerek Peyam-ı Sabah adını verdi. İşgal yıllarında gazetesinde Milli Mücadele'ye karşı yazılar yazıp, bir pazar günü Beyoğlu'nda traş olurken iki memur tarafından tutuklandı ve yargılanmak için Ankara'ya yollandı. Bindirildiği motor arıza yapınca İzmit'e götürülüp, ertesi gün hükümet konağından çıkarıldığı sırada halk tarafından taşa tutularak linç edildi.
Ali Kemal'in Hayatı
Ali Kemal, gazetecilik çalışmalarıyla yaşadığı dönemin edebiyatına katkıda bulunmuş Peyam'ın eki olarak çıkardığı Peyam-ı Edebî'de Rıza Tevfik, Ahmet Refik, Yahya Kemal, Yakup Kadri gibi yazarları çevresine toplamış, romanlarında gerçekçiliğe yönelerek, kişilerini aydınlar arasından seçmiş, onların toplumsal yaşayıştaki çatışmalarını, kültür farklılıklarını yansıtmaya çalışmış, şiirdeyse Muallim Naci'yi örnek almıştır.
Romanları: İki Hemşire (1899), Çölde Bir Sergüzeşt (1900, bu iki roman Bir Safha-i Şebâb adıyla ikinci kez birarada basıldı, 1913).
Anı, sohbet, inceleme: Paris Musahabeleri (3 cilt, 1899), Sorbonne Darülfünununda Edebiyat-ı Hakikiye Dersleri (1900), Mesele-i Şarkiyye (1900), Yıldız Hâtırat-ı Elimesi (1910), Bir Safha-i Tarih (1913), Fetret (makaleler, I. kitap, 1913).
