Constantinus I
(280-337). Roma nın en büyük imparatorlarından biri olan I. Constantinus akıllı ve katı bir yönetici olarak tanınır. Ayrıca Hıristiyan dinini benimseyen ilk Roma imparatoru olarak anılır.
Daha önceki İmparator Diocletianus imparatorluğun geniş topraklarını Doğu ve Batı Roma olarak ikiye ayırmış ve bu imparatorlukları askeri önderlerin yönetimine bırakmıştı. Her birinin yönetiminde bir Augustus ve bir Caesar (Sezar) bulunuyordu. Caesar güçlü hükümdar anlamına gelen, Augustus ise hükümdarı kutsal kişi katına yükselten eski Roma unvanlarıdır. Constantinus’un babası Romalı bir komutandı ve bugün Fransa olan Galya’yı ve İngiltere’yi içine alan Batı Roma İmparatorluğu’nun Augustus'uydu. Bu dönemde, Constantinus kabileler arasındaki ayaklanmaların bastırılmasında babasına yardım etti. Her ikisi de eski çoktanrılı dinlere bağlıydı. Öbür yöneticilerin yaptığı gibi Hıristiyanlar’ı işkence ederek öldürmekten kaçınmazlardı. Babası 306’da York’ta ölünce, ordu Constantinus’u Batı Roma imparatoru ilan etti.
Constantinus’un Batı Roma imparatoru olarak egemenliğini perçinleyebilmesi için Roma’da imparatorluğunu ilan eden Maxentius’u yenmesi gerekti. Bir söylentiye göre, ordusuyla Roma üzerine yürürken, bir öğlen gökyüzünde parlayan ve üzerinde “Bununla kazan” yazılı bir haç gördü. Bu düşten sonra Constantinus Hıristiyanlık’ın kutsal simgesi olan haçı askerlerinin kalkanlarına işledi. Maxentius’un ordusuyla Roma yakınlarındaki Milvian Köprüsü’nde karşılaşan imparator büyük bir zafer kazanarak İS 312’de Batı Roma’nın tek hakimi oldu. Bugün Rom a’da bulunan Constantinus Kemeri o savaşın anısına yapılmıştı.
Gördüğü o düşten sonra Hıristiyan dininin koruyucusu ve savunucusu oldu. 313’te Doğu Roma İmparatoru Licinius ile bir araya gelerek, Hıristiyanlar’a tapınma özgürlüğünün tanınması ve yapılan her türlü işkenceye son verilmesi kararını aldılar.
Daha sonra iki imparator arasında çıkan anlaşmazlık 324’teki savaşta Licinius’un yenilgisiyle sonuçlandı. Böylece Constantinus bütün Roma’nın imparatoru oldu. Bir yıl sonra piskoposlardan oluşan Nikaia (İznik) Konsili’ ni topladı. Burada Hıristiyan kilisesinin gerçek öğretilerinin ne olduğu; yanlışların ve dine aykırı düşüncelerin yayılmasının önlenmesi konularında görüş birliğine varıldı. Bu konsilde Hıristiyan inancının en önemli ve eski bildirisi, İznik Amentüsü düzenlendi. Bu bildiri Ortodoks, Katolik ve Anglikan kiliselerinde hâlâ geçerlidir ve Hıristiyan kilisesinin öbür kollarının çoğunda da kabul edilir.
Constantinus 324’te, çok geniş bir alana yayılmış olan imparatorluğun başkentini ülkenin merkezine daha yakın bir yere taşımaya karar verdi. Roma’nın yerine yeni başkent olarak Bizans’ı (bugün İstanbul) seçti. Kentin büyük bir bölümünü yeniden yaptırırken, özellikle kiliselerin yapımıyla ilgilendi ve 330’da kentin adını Constantinus’un kenti anlamına gelen Konstantinopolis olarak değiştirdi.