Derişim
Derişim, Bir cismin, birim hacim çözeltide çözünmüş kitlesi. Bir çözeltinin derişimi, o çözeltiyi oluşturan maddelerin nispi miktarlarını belirtir. Çözeltiler seyreltik, derişik ya da doymuş olarak tanımlanabilir; ama bu terimler yalnızca nicelikseldir ve genel olarak, eriyebilecek en çok çözünen miktarıyla ilgilidir. Gerçekten, çok kolay çözünen bir maddenin seyreltik çözeltisi, orta derecede çözünürlük özelliği taşıyan bir maddenin derişik çözeltisinden daha çok çözünen içerebilir. Derişimi niceliksel olarak tanımlamak gerekir, çünkü çözeltilerin özellikleri, içerdikleri maddelerin nispi miktarlarına bağlıdır. Kimyacılar, çözeltilerin çeşitli yönlerini vurgulamak için, derişimi farklı yöntemlerle belirtirler.
Molarlık: En yaygın kullanılan Derişim ölçülerinden biri molarlıktır. Çözeltinin her litresindeki çözünen madde mol sayısına molarlık deniri (bir maddenin bir molünün gram olarak ağırlığı, o maddenin molekül ağırlığına eşittir).
Bir maddenin bir molünün içerdiği molekül sayısı, başka herhangi bir maddenin bir molünün içerdiği molekül sayısıyla aynıdır., Molarlığın simgesi M'dir. Sözgelimi, 0,5M'lik bir çözelti, çözünen maddenin yarım molünün bir çözücüde eritilmesiyle hazırlanır; sonra, toplam miktar 1 litre oluncaya kadar saf çözücü eklenir. Kimyacılar, bu işlem için, hacim ölçen özel bir cam şişe kullanırlar; bu şişe, belirli bir miktarı içerecek biçimde hatasız doldurulabilir. Molarlık yöntemi yararlıdır, çünkü belli hacimdeki bir çözeltinin içerdiği çözünen madde miktarı bilindiğinden, hacim olarak miktarlar çabuk ve doğru olarak belirlenebilir.
Molallık: Bir çözeltinin molallığı (m), bir kilogram çözücüdeki çözünen madde mol sayısıdır (su için 1 litre). Molal çözeltiler, uygun miktarlarda çözünen ile çözücünün tartılıp karıştırılmasıyla hazırlanır. Çözelti hacmini temel olan molarlıktan farklı olarak, molallık, çözücünün ağırlığını temel alır. Molallık, çözünen ile çözücü arasındaki oranı belirtir; belli bir çözücü için, molallığı eşit olan iki farklı çözeltinin çözünen/çözücü molekülleri arasındaki oran eşittir. Molallık, bir çözeltinin bağlaşık özellikleri (yani, yalnızca moleküllerin sayısına ya da oranına bağlı özellikleri) incelenirken yararlı bir Derişim birimidir.
Ağırlık yüzdesi: Bir çözünenin molekül ağırlığı bilinmiyorsa ya da ilgisizse, derişimi, çözünenin ağırlığının çözeltinin ağırlığına oranı olarak belirtilebilir. Seyreltik bir sulu çözeltinin 1 litresinin 1 kilogram olduğu varsayılır; böylece, sözgelimi % 5'lik bir çözelti, 1 litreye bölümlenmiş bir cam kaba 50 gram çözünen koyulup suda eritilmesiyle, sonra da cam kabın işaretli yere kadar doldurulmasıyla hazırlanır.
Normallik: Bir çözeltinin normalliği (N), bir litre çözeltinin içerdiği çözünen madde eşdeğerlilerinin sayısını belirtir. Eşdeğerliler, kimyasal tepkimelerde birleşme yeteneği aynı olan madde miktarlarıdır. Eşdeğerliler ya mollerle özdeştirler ya da onların basit kesirleridir. Normal çözeltiler, molar çözeltilere benzer biçimde hazırlanır.
Mol kesri: Herhangi bir bileşenin mol sayısı ile bütün bileşenlerin toplam mol sayısı arasındaki oran olan mol kesri, termodinamik denklemler yazılırken sık sık kullanılır. Bu derişim birimi, birbiriyle bütünüyle karışabilen iki ya da daha çok sıvı (ya da gaz) için, sözgelimi su, alkol ve asetik asit çözeltisi için özellikle kullanışlıdır; mol kesri uygulaması, çözüneni ve çözücüyü tanımlama gereğini ortadan kaldırır.