Fildişi Kıyısı
Fildişi Kıyısı, Batı Afrika'da devlet. Doğuda Gana, kuzeyde Burkina Faso ve Mali, batıda Gine ve Liberya, güneyde de Gine körfeziyle sınırlı olan Fildişi Kıyısı, Fransız Batı Afrikası içinde bir Fransız sömürgesiyken, 7 Ağustos 1960'ta bağımsızlığa kavuşmuştur.
YÜZEYŞEKİLLERİ, İKLİM VE TOPLUM YAPISI
Gine körfezinden başlayarak kuzeye doğru ilerlendikçe yükselen Fildişi Kıyısı toprakları, doğu-batı doğrultusunda uzanan dört bölgeye ayrılabilir: Dar kıyı şeridi yağmur ormanları, savanalar, yaylalar kesimi. Yaklaşık 50 km genişliğindeki kıyı şeridi, denizden uzun kum yığınlarıyla ayrılan denizkulaklarıyla kaplıdır. Kuzeyinde yaklaşık 300 km genişliğinde yağmur ormanları kuşağı onun ardından da ağaçlı savana yeralır. En kuzey kesimi oluşturan ortalama yükseltisi 400 m dolayındaki yaylalarda, bazı tepelerin yükseltisi 900 m'yi aşar. En yüksek noktalara Gine-Liberya sınırı yakınında rastlanır; bunlardan Nimba dağı, Fildişi Kıyısı'nın en yüksek (1752 m) doruğudur.
Komoe, Bandama, Sassandra ve Cavally ırmakları tarafından sulanan ülkede, iklim bölgeleri de yüzeyşe-killerine bağlı olarak değişir. Güneydeki kıyı ovası astropikal iklim etkisindedir; yıllık sıcaklık ortalamaları 26 °C-28 °C arasında, yıllık yağış ortalamaları 2 000 - 3 000 mm arasında değişir; yağışlar özellikle nisan-kasım ayları arasında düşer. Ormanlık bölge daha az yağışlıdır; ortalama sıcaklıkları 15 °C - 40 °C arasında, ortalama yağışlar 1 000 - 2 500 mm arasında değişir ve kuzeye doğru ilerlendikçe azalır. Kuzeyde yükseklikler arttıkça sıcaklık da düşer; ama kış mevsiminde, Büyük Sahra'dan esen sıcak ve kuru rüzgârlar, aşırı soğukları engeller.
Hayvan topluluğu, antiloplar, zürafalar, sırtlanlar, aslanlar, filler, maymunlar, suaygırları, timsahlar, yılanlar ve çok sayıda kuş türünü içerir. Ormanlardaki, maun gibi sert odunlu ağaçlar, tarım ürünlerinin yanı sıra, ülkenin en büyük doğal gelir kaynağını oluşturur. Yeraltı gelir kaynakları arasında, rezervleri çok yüksek olmayan petrol, elmas ve demir filizi yatakları sayılabilir.
Ülkedeki 60'ı aşkın etnik grup yedi ana öbeğe ayrılır: Özellikle güneydoğu kesimde yaşayan Akanlar, güneybatı kesimdeki Krular, kıyı boyundaki Lagoonlar ya da Kwalar, orta kesimdeki Mandeler ve Lobiler, kuzey kesimdeki Senufolar. Ülkede ayrıca 2 000 000 kadar, Burkina Faso, Mali ve Gine'den gelme göçmen yaşar. Küçük Fransız ve Lübnanlı topluluklar da vardır. Başkent Abican (Abidjan) dışındaki tek büyük kent Bouake'dir.
Eğitime önem verilmekle birlikte, yetişkinler arasında okuma-yazma oranı düşüktür.
EKONOMİ
Fildişi Kıyısı, Afrika'daki ekonomisi en çeşitli ve en zengin ülkelerden biridir. Dünya kakao üretiminde birinci, kahve üretiminde üçüncü sırada yeralır ve bu ürünler toplam dışsatım gelirlerinin yarısından çoğunu sağlar. Değerli kerestelerinden ötürü ormanların hızla yok edilmesi, kereste dışsatımının azalmasına yol açmış, ama yeniden ağaçlandırma çabalarına girişilmiştir. Dışsatım ürünleri arasında ayrıca şekerkamışı, ananas, yağ palmiyesi, kauçuk, pamuk, muz, vb. sayılabilir. Gine körfezinde petrol yataklarından az miktarda petrol çıkarılmakta, elmas yatakları da işletilmektedir. Ayrıca Bangolo'daki büyük demir filizi rezervlerinin işletilmesi için girişimler başlatılmıştır. Ülke hammaddelerinin işlenmesine dayalı hafif sanayi dışında, sanayi gelişmemiştir.
Başlıca dışalım mallarını çeşitli makineler, taşıt araçları, elektrik donanımı ve besin maddelerinin oluşturduğu ülkenin, Fransa'yla yakın ilişkileri vardır, ticaretin büyük bölümü bu ülkeyle yapılır; ayrıca Fildişi Kıyısı Avrupa Topluluğu'nun ortak üyesidir. Gelişme tasarıları için alınan büyük borçların (özellikle Fransa'dan) dış ödemeler açığını büyütmesine, ekonomik büyüme hızının bir zamanlar Afrika'nın en yükseklerinden biriyken, 1980 yıllarında yavaşlamasına ve bazı kemerleri sıkma uygulamalarına yol açmış olmasına karşın, Fildişi Kıyısı, Afrika ülkeleri arasında, ekonomik potansiyeli en yüksek ülkelerden biridir.
TARİH VE DEVLET YAPISI
Fildişi Kıyısı'nın AvrupalIların fildişi ve köle ticaretini başlatmalarından önceki tarihi konusunda bilgiler çok azdır. Fransız misyonerlerinin 1637'den başlayarak yerleştikleri, buna karşılık ancak 1843-45'te, yerel reislerle antlaşmalar yapılmasından sonra Fransa'nın himayesine giren ülke, 1893'te sömürgeye dönüştürülmüş ve 1904-1958 arasında Fransız Batı Afrikası'nın bir parçasını oluşturmuştur. 1946'da denizaşırı toprak ilan edilerek, halkına da Fransız yurttaşlığı verilmiş, 1958'de Fransız ülkeler Topluluğu içinde bir cumhuriyet olmuş, 1960'ta da bağımsızlık tanınmıştır.
Fildişi Kıyısı, beş yıl için seçilen bir cumhurbaşkanı, cumhurbaşkanı tarafından atanan bir hükümeti, tek meclisli parlamentosu bulunan bir cumhuriyettir. Millet Meclisi üyeleri genel oy sistemiyle beş yıl için seçilirler.
1980'den başlayarak seçmenlere iktidar partisinin içinden milletvekili adaylarını seçme olanağı tanımasına karşın, 1990'a kadar fiilen tek partili sistemle yönetilen ülkede, 1990'da geçmişte benzerine rastlanmamış gösteriler patlak vermesi sonucunda, çok partili rejime geçilmiştir. Bağımsızlıktan bu yana sürekli cumhurbaşkanı olan Felik Houphouet-Boigny, muhalefetin istifa etmesi için çağrılarına karşın, 1990'da yedinci kez seçimleri kazanmış, partisi de 1990 sonunda yapılan çok partili seçimlerde, iktidarda kalmayı başarmıştır.