Hüdayi
Hüdayi, Türk şairi ve celvetiye tarikatının kurucusu (Şereflikoçhisar 1543- İstanbul 1628). İstanbul'da öğrenim gören Hüdayi (asıl adı Aziz Mahmut tur), Edirne Sultan Selim medresesinde müderris yardımcılığı, Şam ve Mısır'da kadı naipliği (Mısır'dayken halveti tarikatine girdi) yaptı. Bursa Ferhadiye medresesinde müderrisliğe atanıp (1573), bayramiye şeyhlerinden Üftade'ye bağlandı (1577). Şeyhine üç yıl hizmet ettikten sonra halifelik verilerek Sivrihisar'a gönderildi. Bir süre sonra İstanbul'a gelerek Fatih, Üsküdar Mihrimahsultan ve Sultanahmet camilerinde vaazlar verdi.
Celvetiye tarikatının kurucusu olan Hüdayi'nin, Arapça ve Türkçe otuz yapıtı vardır. Aruzla ve heceyle şiirler yazmış, ilahilerinin, nefeslerinin çoğu bestelen-miştir(Divan'ına eklenen notlara göre, ilahilerinin bazılarını kendisi bestelemiştir). Şiirlerinde, özellikle de, ilahilerinde Yunus etkisi görülür. Yapıtlarından dördü (Muhammediye, Tarikatname, Necat ül-Garik ve Divan), Mehmet Gülşen tarafından Külliyatı Hazret-i Hüdayi adıyla, bastırılmıştır (1919-1921). Vakıat-i Üftade adlı, şeyhi Üftade'nin sözlerinden oluşan, Arapça yapıtı, tarihsel olaylara ve kişilere yer verildiği için ayrıca önemlidir.