Bilgi Diyarı

Aşağıdaki Kutu ile Sonsuz Bilgi Diyarı'nda İstediğinizi Arayabilirsiniz...

İngiltere

  • Okunma : 375

İngiltere, Birleşik Krallığı oluşturan parçaların en büyüğü. Büyük Britanya adasının güney ve güneydoğu kesimlerini kaplayan, batıda Wales (Galler) Bölgesi, kuzeyde İskoçya'yla sınırlı olan İngiltere'nin yüzölçümü 130 439 km², nüfusu 47 650 000, merkezi aynı zamanda da ülkenin başkenti olan Londra'dır. Adı, V. yy'da Saksonlarla birlikte adayı istila eden Germen halkı Angllardan kaynaklanır ve günümüzde zaman zaman, Birleşik Krallık adı yerine de kullanılır.

Yüzeyşekilleri ve iklim

İngiltere yüzeyşekilleri bakımından ikiye ayrılabilir: Orta, güney ve doğu kesimlerini kaplayan düzlükler bölgesi; kuzey ve batı kesimlerini kapsayan yüksek bölge. Genellikle kalker ve tebeşirden oluşmuş, yer yer alçak tepelere rastlanan düzlükler bölgesinde, yükselti 305 m'yi çok ender aşar. Güneybatı yarımadası, Wales bölgesi sınırındaki tepeler ve kuzeydeki Pennine dağları ile Cumbria dağlarını içeren yüksek bölgede, genellikle eski billursu kayaçlardan oluşan Pennine dağlarında yükselti 610 m'yi, Cumbria'daki göller bölgesi dağlarındaysa 915 m'yi aşar.

İngiltere kışları yumuşak,yazları serin geçen ılıman deniz ikliminin etkisindedir. Ocak ayı sıcaklık ortalamaları 3-7 °C arasında, temmuz ayı sıcaklık ortalamaları 15-18 °C arasında değişir. Doğuya doğru ilerlendikçe sıcaklık farkları artar. Yağışlar doğu kıyısı yakınında bazı yerlerde 510 mm'den, batıdaki ve kuzeydeki tepelerde 1 015 mm'ye kadar değişir. En çok yağış alan yer Cumbria'daki göller bölgesidir: Bu kesimdeki Seathwaite'e yılda ortalama 3 290 mm yağış düşer. Kış mevsiminde sık sık kar yağarsa da, dağlar dışında hiçbir kesimde, birkaç günden çok yerde kalmaz. Genellikle nem oranı yüksektir ve sık sık sis olur. Özellikle sanayi bölgelerinde sis hava kirliliğiyle biraradadır.

İngiltere bölgesi, çok sayıda küçük akarsu tarafından akaçlanır: Severn, Thames, Trent, vb. Doğal bitki örtüsü hemen her yerde insanlar tarafından değişikliğe uğratılmıştır.

TOPLUM YAPISI

İngiltere halkı etnik bakımdan büyük bir çeşitlilik gösterir. Özgün Kelt halkının üstüne Romalılar, Germen halklarından Angllar, Saksonlar ve Jutlar, İskandinavlar, Normanlar ve daha pek çok küçük grup yerleşmiş, ayrıca birçok İskoç, Galli ve İrlandalı da İngiltere'ye göçmüştür. Yakın dönemde, bunlara İngiliz Commonwealthü'nden Hindistan, Pakistan ve Batı Hint adalarından gelen göçmenler (toplam nüfusun yaklaşık % 4'ünü oluşturdukları sanılmaktadır) eklenmiştir.

İngiltere bölgesinde İngilizce'nin yanı sıra birçok lehçe ve ağız da konuşulur. İngiltere kilisesi resmî kilisedir. Öbür önemli dinsel topluluklar katolikler, metodistler ve vaftizcilerdir.

Ekonomi. Zengi kömür yatakları ile kıyıları açığında işletilen petrol ve doğal gaz yatakları gibi önemli yeraltı gelir kaynakları bulunan bölgede, günümüzde yılda ortalama 125 milyon ton kadar üretilen kömür, sanayinin gelişmesinin temelini oluşturmuştur: İlk sanayi yerleşmeleri, Midlands kesiminde ve kuzeyde bulunan kömür yatakları çevresinde kurulmuş ve önemli ölçüde gelişmiştir. Geleneksel sanayi kolları arasında Teeside'daki demir-çelik, Batı Yorkshire'daki yünlü kumaş, Lancashire'daki pamuklu kumaş, Birmingham ve Midlands'daki hafif metalürji tesisleri ile makine yapımı sayılabilir. Etkin nüfusun yaklaşık %30'u sanayide çalışır.

Tarım. Tarımda çalışanların oranı %3'ün altında olmakla birlikte, son derece yoğun yöntemlerle uygulanır. Tarımda, nüfusun süt ve süt ürünleri, sebze, et gereksinmesinin bir bölümünü karşılamak temel alınmıştır. Balıkçılık özellikle doğu kıyısı açıklarında gelişmiştir.

Ulaşım. Ulaşım son derece gelişmiştir. Odak noktasını Londra'nın oluşturduğu sık bir demiryolu ağı vardır, Londra'da yerel ulaşım sistemi de iyice gelişmiştir. Karayolları sistemi de yoğundur. Yalnızca büyük kentler arasında hava ulaşımı vardır. Eskiden önemli olan kanallar günümüzde daha az kullanılmaktadır. Bölgenin başlıca limanları Londra, Liverpool, Hull ve Bristol'dür.

TARİH

İlk olarak İ.S. I. yy'da Romalıların bütünlüğü sağladıkları İngiltere bölgesi, Romalıların geri çekilmesinden (410 dolayları) sonra Angllar, Saksonlar ve Jutlar tarafından istila edildi ve çok sayıda küçük krallığa bölündü. IX. yy'da kuzey ve doğu kesimlerine İskandinavların yerleştikleri bölgede X. yy'da Wessex kralları yeniden bütünlüğü sağladılar. 1066'dan başlayarak Normanlar daha güçlü bir merkezden yönetim oluşturdular ve başkent Londra'yı kurdular.

Bölgede Londra'nın etkisi gün geçtikçe artmakla birlikte, kuzeydeki ve güneybatıdaki kenar bölgeleri, XVI. yy'a kadar İngiliz yaşama biçimini benimsemediler. Ortaçağ'da Wales Bölgesi (Galler Ülkesi) alınıp, XII. yy'da İngiltere'yle bütünleştirildi. 1603'ten sonra İngiltere ve İskoçya aynı hükümdar tarafından yönetilip, 1707'de iki krallık siyasal bakımdan da birleşti.