İsmail Paşa
İsmail Paşa, Mısır hıdivi (Kahire 1830-İstanbul 1895). Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın torunu, İbrahim Paşa'nın ortanca oğlu olan İsmail Paşa, bir süre Fransa'da Saint-Cyr Askeri Akademisi'nde öğrenim gördü. Babasının yerine geçen amcası Sait Paşa tarafından Mısır'ın bağımsızlığı konusunda girişimlerde bulunmak için papa Pius IX'a ve Napoleon lll'e elçi gönderildi. Mısır veliahtı ilan edilip (1858), Sait Paşa ölünce Mısır valiliğini üstlenerek (1863), Mısır valiliğini Abdülaziz'in hıdivliğe dönüştürmesini sağladı (1866). Girit seferine katılıp, Mısır'a bağımsızlık kazandırmak için silahlanmaya önem verirken, bir yandan da, çeşitli ülkelere elçiler gönderdi.
Süveyş kanalının açılışı sırasında, bağımsız bir hükümdarmış gibi Avrupa devlet başkanlarını açılışa çağırması üstüne, Osmanlı hükümeti tarafından yetkileri kısıtlanınca, İstanbul'a giderek ilişkileri yeniden düzeltmeyi ve eski ayrıcalıklarına yeniden kavuşmayı (1873) başardı. Mısır'ın parasal durumu bozulunca, Süveyş'in hisse senetlerini İngilizlere satarak (1875), Mısır'ın içişlerine karışmaları olanağını verdi. Mısır'ın giderek artan para sıkıntısına çözüm bulamayınca, İngilizler ve Fransızlardan oluşan bir heyetin Mısır mâliyesini denetlemesini kabul etmek zorunda kaldı (1870). İngiliz-Fransız ortak egemen|liği baskısı altında bunalmaya başlayan subayların ayaklanması (1879) üstüne, Abdülhamit II tarafından görevden alınıp, yerine oğlu Mehmet Tevfik Paşa hıdivliğe atandı. Karar büyük devletler tarafından onaylanınca, İsmail Paşa Mısır'dan ayrılarak (1879), İstanbul'da Boğaziçi'nde yaptırdığı yalıya yerleşti.