Juan Peron ve Eva Peron
Juan Domingo Peron (1895-1974), ilki 1946-55, İkincisi ise 1973-74 arasında olmak üzere iki kez Arjantin devlet başkanlığı yapmıştır. Daha çok Evita olarak tanınan karısı Maria Eva Duarte (1919-52), Juan Peron’un etkin bir destekçisi olmanın yanı sıra önemli bir siyasetçiydi.
Juan Peron, Buenos Aires eyaletinde Lobos yakınlarında doğdu. Ailesiyle birlikte önce Patagonya’ya giden Peron, daha sonra yerleştikleri Buenos Aires’teki askeri okuldan 1913’te mezun oldu. Arjantin ordusuna katılan Peron, 1939’da albay rütbesine yükseldi. Bundan sonraki birkaç yıl boyunca özel görevlerle Şili’ye ve İtalya’ya gönderildi.
Maria Eva Duarte, Buenos Aires’te Los Toldos’ta doğdu. Bir radyo ve film sanatçısı olarak tanınmaya başladığı dönemde siyasal ve toplumsal olaylarla ilgilendi ve içlerinde Juan Peron’un da bulunduğu ünlü önderlerle tanışma fırsatı buldu.
1943’te aralarında Juan Peron’un da bulunduğu bir grup genç subay Arjantin’de yönetimi ele geçirdi. Peron kısa zamanda yeni yönetimin önderleri arasına girdi. Çalışma ve sosyal güvenlik bakanlığı görevini yürütürken kendi partisinin temellerini attı. İşçi sendikalarını hükümet denetimine alan Peron, “gömleksizler” diye adlandırılan düşük gelirli işçilerin durumlarını iyileştirmeye çalıştı. Kısa sürede, hükümet içinde savaş bakanlığı ve başkan yardımcılığına yükseldi. 1945’te anayasal yönetim isteyen bir grubun gerçekleştirdiği darbe sonunda tutuklanan Peron, Eva Duarte ve sendikacıların ön ayak olduğu grevler Buenos Aires’i sarınca serbest bırakıldı. Kısa bir süre sonra Eva Duarte ile evlendi. 1946’ya gelindiğinde artık devlet başkanı seçilebilecek gücü toplamıştı.
Peron devlet başkanlığı sırasında ülkeyi diktatörlükle yönetti. Toplumsal ve ekonomik yaşamda devlet denetimini artırdı. İşçilerin ücretlerini ve sosyal yardımları yükselterek kamuoyunun desteğini kazandı. Silahlandırma programı ve ücret zamları ile ordunun da kendisine bağlı kalmasını sağladı. Halkın tepkisini önlemek için gazeteleri kapattı, eğitimi denetim altına aldı. Ulusal Kongre’yi ve Yüksek Mahkeme’yi kendi partisinin üyeleriyle doldurdu. 1951 seçimlerinden önce, yeniden seçilebilmek için anayasayı değiştirdi.
Eva Peron kocasına destek sağlamak için çalıştı. Resmi bir görevi olmamasına karşın, işçi sendikalarının örgütlenmesinde yardımcı oldu. 1947’de kadınların oy verme hakkını elde etmesini sağladı. Yoksul halka yiyecek, para ve ilaç yardımı yaptı. Hastanelerin ve konutların iyileştirilmesine katkıda bulundu. Çok sayıda radyo istasyonuna sahip olan Eva Peron, birçok gazete ve dergiyi kapatarak basına karşı sert bir sansür uyguladı. 1952’de kanserden öldü.
Peron 1955’e kadar pek çok düşman kazanmıştı. Katolik Kilisesi’ne yönelttiği saldırılar aforoz edilmesine yol açtı. Artan enflasyon ve yolsuzluk söylentileri halkta hoşnutsuzluk yarattı. 1955 Eylül’ünde askeri bir darbeyle yönetimden uzaklaştırılan Peron, ülkesinden kaçarak Paraguay’a gitti. Daha sonra İspanya’da Madrid’e yerleşti. 1961’de, Maria Estrela Martmez Cartas ile evlendi. Daha önce dansçı olan Maria, Isabel adını aldı ve sonradan bu adla tanındı.
Peron’un taraftarları onun yokluğunda partinin çalışmasını sürdürdüler. 1973’te yapılan seçimlerde Peroncu adaylar çoğunluğu kazanınca Peron yeniden Arjantin’e döndü ve devlet başkanı seçildi. 1974’te öldüğünde karısı Isabel devlet başkanlığı görevini üstlendi, ama Arjantin’in artan ekonomik ve toplumsal sorunlarının üstesinden gelemedi. 1976’da askerlerin yönetime el koymasıyla, Isabel Peron bu görevden uzaklaştırıldı.
