Kenneth Kaunda
(doğumu 1924). Afrikalı devlet adamı Kenneth David Kaunda Zambia’ nın ilk devlet başkanıdır. İngiliz sömürgesi olan, o zamanki adıyla Kuzey Rodezya’da, Chinsali yakınlarındaki Lubwa’da doğdu. Anne ve babası öğretmen olan Kaunda, ortaöğrenimini bitirdikten sonra Kuzey Rodezya ve Tanganika’da (bugün Tanzanya) öğretmenlik yaptı.
Kaunda 1949’da Kuzey Rodezya Yasama Meclisi’nin liberal görüşlü beyaz bir üyesine bir süre Afrika’yla ilgili konularda danışmanlık yaptıktan sonra sömürgeciliğe karşı mücadele eden Afrika Ulusal Kongresi’ne (ANC) katıldı. Sömürgecilerin ırkçı politikasına karşı protestolar ve boykotlar düzenleyen bu örgütün genel sekreterliğine seçilen Kaunda, 1955’te örgütün başkanıyla birlikte, eylemlerinden dolayı tutuklandı. Daha sonra iki önder arasında izlenecek politikalar konusunda anlaşmazlık çıkınca, Kaunda Zambia Afrika Ulusal Kongresi (ZANC) adıyla yeni bir örgüt kurarak Güney Rodezya (bugün Zimbabve), Kuzey Rodezya (bugün Zambia) ve Nyasaland (bugün Malavi) sömürgelerini bir federasyon çatısı altında birleştirmeyi amaçlayan İngiliz planına karşı çıktı. Halkın da katıldığı bir pasif direniş eylemi bu planın uygulanmasını engelledi, ZANC kapatıldı ve Kaunda yeniden tutuklandı.
Kaunda serbest bırakıldıktan sonra, yeni kurulan Birleşik Ulusal Bağımsızlık Partisi’ne (UNIP) başkan seçildi. 1960’ta Londra’da yapılan bir konferansta, İngiliz hükümeti Kuzey Rodezya ve Nyasaland’ın bağımsızlığım tanıdı. Avrupalı göçmenler bir ulusal hükümetin kurulmasına karşı çıktılarsa da, Kaunda Afrikalılar arasında birlik sağlamayı başardı. 24 Ocak 1964’te, Zambia adını alan bağımsız cumhuriyetin devlet başkanı seçildi.
Kaunda, kabileler arası çatışmaları engellemeyi başardı. 1973’te Zambia’da tek partili sisteme dayalı yeni bir yönetim kurdu ama üç yıl sonra komşusu Angola’da çıkan iç savaş nedeniyle olağanüstü yetkiler üstlendi. Ekonomik güçlüklere karşın halkın güvenine sahip olan Kaunda, 1988’de altıncı kez başkanlığa seçildi. Bütün yaşamı boyunca, Güney Afrika’daki ırkçı beyaz rejimin karşısında yer aldı. 1986’da Güney Afrika’daki ırkçı politikanın değişmesi için İngiliz Uluslar Topluluğu ülkelerini önlemler almaya zorladı.
