Köprülü Fazıl Ahmet Paşa
Köprülü Fazıl Ahmet Paşa, Türk devlet adamı (Vezirköprü 1635-Kemerburgaz 1676). Köprülü Mehmet Paşa'nın büyük oğlu olan, ünlü bilginlerden ders alarak, onaltı yaşında müderrislik yapmaya başlayan, daha sonra Erzurum (1659) ve Şam (1660) valiliğine atanan Köprülü Fazıl Ahmet Paşa, Halep beylerbeyliğine getirilip, Sadaret kaymakamlığına (1661) atanarak, İstanbul'a çağırıldı. 50 gün sonra babası ölünce, onun yerine sadrazamlığa getirilip, Erdel sorununa eğildi. AvusturyalIların bazı sınır kalelerine saldırmaları üstüne, bir sefer düzenleyerek Belgrad'a gidip (1663), AvusturyalIlarla görüşmeler yaparak Erdel'e saldırmaktan vazgeçmelerini, aldıkları kaleleri geri vermelerini, Kanuni Sultan Süleyman döneminde olduğu gibi gene yılda 30 000 altın vergi ödemelerini istedi. Bu koşulları kabul etmek Avusturya'nın 1606 öncesindeki duruma dönmeyi kabul etmesi anlamına geldiğinden, Avusturya elçileri, imparatorun bu koşullan kabul etmeyeceğini bildirince, Uyvar kalesini kuşatarak alıp (24 Eylül 1663), Kaplan Mustafa Paşa ile vezir Sarı Hüseyin Paşa'yı çevredeki kaleleri almakla görevlendirdi. Kışı Belgrad'da geçirip, ilkbaharda yeniden harekete geçerek (Mayıs 1604), Yenikale'yi aldı ve Yanıkkale'ye (Raab) doğru ilerledi. Üstüne gönderilen Montecuccoli komutasındaki orduyla Szent Gotthard'da yapılan savaşta (1 Ağustos 1664) her iki tarafın da önemli bir üstünlük sağlayamamasına karşın, Vasvar Antlaşması'yla isteklerini Avusturya'ya kabul ettirip, Edirne'ye döndü (1665). Girit'e bir sefer düzenleyerek (1666), deniz yoluyla Hanya'ya (3 Kasım), oradan da Kandiye'ye ulaştı ve Kandiye'yi kuşattı (26 Mayıs 1667). Kandiye önündeki amansız savaşlar uzayınca Venediklilerin padişaha barış teklifinde bulunmalarına karşın, kalenin düşmek üzere olduğunu anlayarak barışa yanaşmadı ve kaleyi elegeçirdi (27 Eylül 1669).Kışı Kandiye'de geçirdikten sonra, Avusturya'ya karşı ayaklanan Macarları desteklemek için Avusturya'ya yeniden savaş açılınca, Kamaniçe kalesini 8 gün içinde ele geçirip (26 Ağustos 1672), Lehlerle bir antlaşma imzaladı (18 Eylül 1672). Çok ağır koşullar içeren bu antlaşmayı J. Sobieski ve Lehistan Diyet Meclisi'nin kabul etmemesi üstüne, Mehmet IV'le birlikte ikinci Lehistan seferine çıkıp, kışı Dobruca'da geçirdikten sonra, seferin yürütülmesini serdar Şişman İbrahim Paşa'ya bırakarak, padişahla Edirne'ye döndü (1674). Podolya ve Ukrayna'yı Osmanlı imparatorluğu'na bırakan Zorawno Antlaşması'nın imzalanmasından (27 Ekim 1676) sonra, padişahla Edirne'ye giderken, yolda hastalandı ve Kemerburgaz'da öldü.