Küçük Gezegen
1801’de İtalyan astronom Giuseppe Piazzi, Güneş’in çevresinde Mars’tan biraz daha uzak bir yörüngede dolanan yeni bir gökcisminin varlığını ortaya çıkardı. Önceleri bunun Mars ile Jüpiter gezegenleri arasında yer alan yeni bir gezegen olduğu sanıldı. Ama, bu keşfi izleyen birkaç yıl içinde, hepsi de normal gezegenlerden çok daha küçük, birkaç gökcismi daha belirlendi. Bugün astronomide bu cisimler küçük gezegen ya da asteroit olarak tanımlanır.
Piazzi’nin 1801 ’de keşfettiği Ceres, bilinen küçük gezegenlerin en büyüğüdür. Ceres’in çapı yaklaşık 1.020 kilometredir. Ama küçük gezegenlerin büyük bölümü çok küçüktür. Büyüklük bakımından Ceres’ten sonra gelen Pallas’ın çapı yalnızca 585 kilometredir. Bilinen 2.000 dolayındaki küçük gezegenin ancak 250 kadarının çapının 100 km ya da daha büyük olduğu sanılmaktadır.
Astronomlar, Güneş sisteminde milyonlarca küçük gezegenin bulunduğunu söylemektedirler; bunların bazıları yalnızca irice bir çakıl büyüklüğündedir. Küçük gezegenlerden yansıyan ışık ışınları üzerinde yapılan incelemeler, bu cisimlerin büyük çoğunluğunun demir ve nikel gibi metallerle karışmış taşsı malzemelerden oluştuğunu göstermektedir. Ama, Güneş’ten çok uzakta olan bazılarının buz ve kayaçlardan oluştuğu sanılıyor.
Küçük gezegenlerin büyük bölümü Güneş’in çevresinde, Mars ile Jüpiter’in arasındaki bir yörüngede dolanmaktadır. Önceleri bu cisimlerin patlamış bir eski gezegenin kalıntıları olduğu düşünülürdü, ama bugün Mars ile Jüpiter’in arasında herhangi bir başka gezegenin bulunmuş olduğu varsayımı bırakılmıştır. Çünkü, Güneş sisteminin en büyük gezegeni olan Jüpiter’in kütleçekimi çok güçlüdür ve bu nedenle o bölgede bir başka gezegeni oluşturacak kadar malzeme toplanıp birleşmiş olamaz.
Küçük Gezegen Grupları
Küçük gezegenlerin çoğu Mars ile Jüpiter arasındaki bir yörüngede dolanmakla birlikte, yörüngeleri Güneş’e daha yakın olan küçük bir grup daha vardır. Apollon Grubu denen bir grup da Dünya’nın yakınından geçer. Bu grupta yer alan küçük gezegenlerin en büyükleri Apollon, İkaros ve Eros’tur. Başka iki grup da Jüpiter’in Güneş çevresindeki yörüngesine yakalanmış durumdadır. Bu iki gruptan biri dev gezegenin önünde, öbürü ise aynı uzaklıkta ama arkada yol alır. Bu iki gruba Truva Grupları denir, çünkü gruptaki küçük gezegenlerin pek çoğunun adı (Aşil, Hektor, Agamemnon, Patroklos) Truva Savaşı’nın kahramanlarından gelir. Truva Grupları’nda yaklaşık 40 küçük gezegenin yer aldığı saptanmıştır.
