Perikles
Perikles (İÖ 495-429), İÖ 5. yüzyılda yaşamış ünlü bir Atinalı devlet adamıdır. Siyasete atıldığında Yunanistan kargaşa içindeydi. Bu dönemde Yunanistan ayrı ayrı kent devletlerine bölünmüştü. Bunların en önemlileri arasında yer alan Atina ile Sparta, aralarında bir birlik kurarak Persler’i yenilgiye uğratmışlardı. Atinalılar bu zaferden büyük bir kıvanç duyuyorlardı. İÖ 460’larda Atina halkı Perikles’i önder olarak seçti.
Perikles’in amacı Atina’nın gücünü denizde ve karada geliştirmekti. Bunun için fetihlere girişti, ama başarı elde edemeyince Atina’nın barışçı yollarla güç kazanmasının daha iyi olacağına karar verdi. Ona göre, Atina uygar dünyanın merkezi olmalıydı.
Atinalılar için, halkın kendi kendini yönetme biçimi olan demokrasi uygulaması bir övünç kaynağıydı. Yasalar tüm yurttaşların katılımıyla yapılıyordu ve her özgür Atinalı’nın kamu hizmetlerinde görev almaya hakkı vardı.
Perikles, kamu hizmeti görenlere para ödenmesini, yani zengin ya da yoksul her özgür yurttaşın eşit olarak siyasal haklardan yararlanmasını sağlayarak demokrasiyi güçlendirdi. Perikles her Atinalı’nın devlet işlerine ilgi duymasını, yasalardan ve siyasetten anlamasını, aynı zamanda da dönemin büyük yazar ve sanatçılarının yarattığı tiyatro ve müzik yapıtlarını izleme olanağına sahip olmasını istiyordu.
Eski Yunan sanat ve edebiyatının en büyük yapıtlarından bazıları Perikles döneminde yaratıldı; oyun yazarlarının en ünlülerinden Sofokles onun arkadaşıydı. Perikles’i tanıyan ve ona hayran olan öbür yazarlardan biri de ünlü tarih yazarı Thukydides’ti. Perikles yapıtlarıyla Atina’yı güzelleştirmeleri için heykeltıraş ve mimarları destekledi. Akropol adı verilen tepe üzerindeki yapıların gerçekleşmesi büyük ölçüde onun çabasıyla oldu. Bu yapıların en önemlisi tanrıça Athena’ya adanmış olan Parthenon Tapmağı’ydı.
Perikles’in son yılları sorunlu geçti. Atina’nın büyüyen gücünü ve etkisini kıskanan öbür kent devletleriyle Atina arasında savaşlar çıktı. Kentin barış ve refaha kavuşmasıyla ilgili umutlar giderek yıkıldı. İÖ 431’de Peloponnesos Savaşı başladı. Önceleri, Atinalılar güçlü surlarla çevrili kentlerinin kuşatmaya dayanabileceğine ve düşmanlarına denizden yapılan saldırıların başarıyla sonuçlanacağına inanıyorlardı. Ama İÖ 430’da ortaya çıkan veba salgını pek çok Atinalı’nın ölümüne neden oldu. Bunlar arasında Perikles’in iki oğlu da vardı. Bir yıl sonra, Atinalılar’a 30 yıl önderlik etmiş olan Perikles de öldü.