Yıldırım Bayezid
Yıldırım Bayezid (1360-1403), dördüncü Osmanlı padişahıdır. I. Murad’ın oğlu olan Beyazid Bursa’da doğdu. Genç yaşta babasıyla birlikte seferlere katılmaya başladı. 1386’da Karamanoğulları ile yapılan savaşta Rumeli askerine komuta etti. Savaş sırasındaki atılgan davranışlarından dolayı “Yıldırım” unvanıyla anılmaya başlandı. Yıldırım Bayezid 1389’daki Rumeli seferinde de görev aldı. Babası I. Murad Kosova Savaşı sırasında öldürülünce Vezir Çandarlı Ali Paşa’nın desteğiyle tahta çıktı.
Yıldırım Bayezid'in tahtı ele geçirmek için kardeşi Yakub Çelebi’yi öldürtmesi, buna tepki gösteren askerleri yatıştırmak için ilk kez cülus bahşişi dağıtması gibi olaylar Anadolu’da da karışıklığa yol açtı. Osmanlı Devleti'nin baskısı altındaki Anadolu Beylikleri’nden bazıları Karamanoğulları’nm önderliğinde harekete geçtiler. Germiyanoğulları Simav ve Tavşanlı yöresini, Karamanoğulları Beyşehir’i, Kadı Burhaneddin de Kırşehir’i aldı. Bu gelişmeler karşısında bir süre Rum eli’de bekleyen Yıldırım Bayezid Sırp ve Bizans krallarıyla antlaşmalar yaptı, askeri destek sözü aldı.
Yıldırım Bayezid 1390’da Anadolu’ya geçince hızla hareket ederek Saruhanoğulları, Aydınoğulları, Germiyanoğulları beyliklerini ortadan kaldırdı. 1391’de Hamidoğulları’nın elindeki Burdur ve İsparta’yı aldıktan sonra Karamanoğulları’nın üzerine yürüdü. Konya’ya kadar ilerlediyse de, Karamanoğulları’nın barış istemeleri üzerine geri çekildi. Aynı yıl Saruca Paşa komutasındaki donanma ve Çandarlı Ali Paşa komutasındaki güçler yedi ay süreyle İstanbul’u kuşattılar. Bizans’tan alınan bazı ödünler karşılığında kuşatmayı kaldıran Yıldırım Bayezid, Rumeli’de ilerleyen Eflâk Voyvodası Mircea’ya (Mirçe) karşı bir sefer düzenledi. Mirçe’yi tutsak ettikten sonra yeniden Anadolu’ya geçerek Çandaroğulları’ mn ve Menteşeoğullan’nın egemenliklerine son verdi. Osmanlı Devleti’nin Anadolu’daki durumunu güçlendirdikten sonra 1394’te Rumeli’ye yönelen Yıldırım Bayezid, Bulgaristan’da ve Yunanistan’da birçok yeri alarak Arnavutluk sınırına dayandı. 1395’te ikinci kez İstanbul’u kuşatmaya giriştiyse de, papanın çağrısı üzerine toplanan bir Haçlı ordusunun Rum eli’de harekete geçtiğini öğrenince kuşatmaya son verdi. Bu kuşatmadan kalan bir anı, İstanbul Boğazı’nın Anadolu yakasında yaptırılan Güzelce Hisar’dır (bugün Anadolu Hisarı denmektedir).
25 Eylül 1396'da Niğbolu’da Haçlı ordusuyla karşılaşan Osmanlı ordusu, sayıca az olmasına karşın, uyguladığı başarılı savaş taktikleriyle büyük bir zafer kazandı. Osmanlı akıncıları savaştan sonra hızla Rumeli içlerine dağılırken, Yıldırım Bayezid de Anadolu’ya geçerek Karamanoğulları’nın üzerine yürüdü. Akçay Savaşı’nda Yıldırım Bayezid’e yenilen Karamanoğlu Beyi Alaeddin Ali Bey Konya’ ya kaçtı. Konya’yı da ele geçiren Yıldırım Bayezid doğuya doğru ilerlemeyi sürdürdü. 1398’de Samsun yöresini Osmanlı topraklarına kattı. Aynı yıl Kadı Burhaneddin’in Akkoyunlular’la yaptığı savaşta ölmesi üzerine Sivas da kolaylıkla Osmanlılar’ın eline geçti. Ardından Dulkadıroğulları’nın elindeki Divriği, Darende, Malatya, Kâhta kaleleri alındı.
Bu arada doğuda büyük bir güç olarak beliren Timur, egemenliğini Anadolu sınırlarına kadar yaymıştı. Timur 1400’de Sivas’ı yakıp yıkarak Suriye’ye çekildikten sonra Yılrım Bayezid 1401’de Erzincan’a kadar ilerleyip yörede egemenlik kurmuş olan Timur’un yakın dostu Mutahharten’e boyun eğdirdi. Timur da Suriye ve Irak’ı ele geçirip Karabağ’ da kışlamaya başlamıştı. Timur’a sığınan bazı Anadolu Beylikleri hükümdarları ile Yıldırım Bayezid’e sığınan Akkoyunlu ve Celayirli sultanları her iki tarafı savaş için kışkırtıyorlardı. Sonunda harekete geçen Timur oldu. 1402 ilkbaharında Erzincan üzerinden Sivas’a geldi. Yıldırım Bayezid de Tokat’a varmıştı. Ama Timur Orta Anadolu’ya yönelince Bayezid de onu izlemek zorunda kaldı. İki ordu Ankara yakınlarındaki Çubuk Ovası’nda karşılaştı. 28 Temmuz 1402’de yapılan ve Ankara Savaşı olarak tanınan savaşta Osmanlı ordusu Timur’un ustaca uyguladığı savaş taktikleri, Tatarlar’ın ve Anadolu Beylikleri’nden gelen askerlerin Timur’un yanma geçmesi gibi nedenlerle darmadağın oldu. Yıldırım Bayezid de savaş alanını terk ederken tutsak düştü. Timur eski Osmanlı başkenti Bursa’yı yakıp yıktıktan sonra İzmir’e kadar ilerledi ve Anadolu Beylikleri’ni kendine bağlayarak yeniden canlandırmaya çalıştı. Yıldırım Bayezid yedi aylık tutsaklıktan sonra hastalanarak Akşehir’de öldü. Tutsaklığa dayanamayarak yaşamına kendi eliyle son verdiği de söylenir. Cenazesi daha sonra Bursa’ya götürülmüştür.
Yıldırım Bayezid Anadolu’da ve Rumeli’de giriştiği fetihlerle Osmanlı Devleti’ni bir imparatorluk durumuna getirme yolunda büyük adımlar atmıştır. Ama Ankara Savaşı sonunda devlet yıkımın eşiğine gelmiş, 1413'e kadar süren Fetret Dönemi sonrasında yeniden toparlanmaya başlamıştır.
