Aleksandr Soljenitsin
(doğumu 1918). SSCB’li romancı Aleksandr İsayeviç Soljenitsin, aydın bir ailenin oğlu olarak Kafkasya’da, Kislovodsk’ta dünyaya geldi. Annesi öğretmendi. Rostov Devlet Üniversitesi’nin matematik ve fizik bölümlerini bitirdikten sonra Moskova Devlet Üniversitesi’nde mektupla edebiyat öğrenimi gördü. II. Dünya Savaşı’nda topçu yüzbaşısı olarak görevlendirildi ve iki kez madalya aldı.
1945’te bir dostuna yazdığı mektupta SSCB başkanı Josef Stalin’e hakaret ettiği gerekçesiyle tutuklanarak, mahkeme önüne çıkarılmaksızın sekiz yıl hapse mahkûm edildi ve bir çalışma kampına gönderildi. Daha sonra üç yıl da Sibirya’da sürgün cezası çekti. 1956’da Orta Rusya’da Ryazan’a yerleşmesine izin verildi. 1957’de resmi olarak aklandı. Aynı yıl, yaşamını kazanmak için matematik öğretmenliği yaparken bir yandan da yazmaya başladı.
İlk romanı olan İvan Denisoviç’in Hayatında Bir Gün (1962) SSCB’de, çalışma kamplarındaki bir tutsağın günlük yaşamını tüm ayrıntısıyla ele alır. 1962’de, SSCB Başkanı Nikita Kruşçev döneminde yayımlanan bu romanıyla Soljenitsin Sovyet Yazarlar Birliği’ne kabul edildi. Stalin dönemini konu alan ilk kitaplardan biri olması dolayısıyla ülke içinde ve dışında büyük yankı uyandıran roman, Kruşçev’in 1964’te görevden alınmasından sonra, düzene karşı bir saldırı niteliği taşıdığı gerekçesiyle yasaklandı. Yazarın sonraki yapıtları gizlice basıldı ve yurtdışında yayımlandı.
1970 Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanan Soljenitsin, 1974’te ülkesine ihanet etmekle suçlanarak SSCB yurttaşlığından çıkarıldı. Önce İsviçre’ye sığındıktan sonra ailesiyle birlikte ABD’ye yerleşti.
Öbür romanları arasında Kanser Koğuşu (1968), İlk Çember (1968), Ağustos 1914 (1971), Gulag Takım Adaları 1918-1956 (1973) ve Lenin Zürih'te (1976) sayılabilir. Yazarın son yapıtlarında Hıristiyanlık değerleri yüceltilmektedir. Ayrıca, Aleksandr Soljenitsin’in yayımlanmış üç oyunu, kısa öyküleri ve bir ciltlik özyaşamöyküsü vardır. Günümüzde Rusya'da kitapları üzerindeki yayım yasağı kaldırılmıştır.
