Şam
Suriye’nin başkenti olan Şam dünyanın en eski kentlerinden biridir. Akdeniz kıyısından 96 km uzakta, Barada Irmağı kıyısında, denizden 685 metre yüksekteki bir vahada kurulmuş olan kentten Kutsal Kitap’ta da söz
edilir. Kutsal Kitap’ta, kör olan Aziz Paulus’ un görmeye başladığı yer olarak söz edilen cadde ve Aziz Paulus’un bir sepet içinde aşağı sarkıtıldığı anlatılan kent surları günümüzde de Şam’da görülebilir.
İÖ 1400 gibi çok eski tarihlerde Mısır firavunlarının egemenliği altında olan Şam, daha sonra sırasıyla Sami ırkından bir kavim olan Aramiler, Asurlular, İranlılar, Ptolemaioslar, Selevkoslar ve bir Arap kavmi olan Nebatiler’in egemenliğinde kaldıktan sonra İÖ 64’te Romalılar’ın egemenliğine girdi. İS 379’da Bizans İmparatoru I. Theodosius Şam’da bir kilise yaptırdı. Bu kilisede Vaftizci Yahya’nın başının bulunduğu bir türbe de vardı. Şam 635’te Araplar’ın eline geçtikten sonra Emevi Halifesi I. Velid 706’da bu kiliseyi yıktırarak yerine, günümüze kadar gelmiş olan görkemli Emeviye (Ümeyye) Camisi’ni yaptırdı.
12. yüzyılda Haçlı orduları Şam’ı ele geçiremediler; ama kent çevresindeki ovayı birçok kez yakıp yıktılar. 13. yüzyılda Moğollar’ın eline geçen Şam’ı, 150 yıl sonra da Timur yağmaladı. Timur, ünlü Şam (damasko) çeliğinden kılıçlar yapan silah ustalarını da Semerkant’a sürdü. Şam 1516’da Osmanlı İmparatorluğu’nun
bir parçası oldu ve tarihinin en barışçı dönemini yaşamaya başladı.
I. Dünya Savaşı sonrasında 1918’de İngiltere’nin eline geçen kent, daha sonra Fransız egemenliği altına girdi. II. Dünya Savaşı sonunda Suriye bağımsızlığını kazanınca Şam da 1946’da Suriye Arap Cumhuriyeti’nin başkenti oldu.
Barada Irmağı’nın suladığı, bol meyve ve tahıl üretilen geniş bir alanın ortasında yer alan kentin beyaz kuleleri incir, badem ve kayısı bahçelerinin arasından yükselir. Binlerce yıldan beri bu bölgenin meyveleri dünyanın her yerine gönderilmektedir.
Şam aynı zamanda önemli bir el sanatları merkezidir. Şam’ın elle işlenmiş cam eşyaları; Şam kumaşı ya da damasko denen desenli ipek dokumaları; gümüş, altın, pirinç ve bakır kapları çok eskiden beri ünlüdür. Güzel
dokumaları ve kent çevresinde yetişen meyveleri günümüzde de kentin gurur kaynağıdır. Kentteki modern sanayiler arasında mobilya, basım, deri ve gıda sanayisi kuruluşları vardır.
Barada Irmağı’nın güneyindeki eski kentte birçok cami ve pazaryeri ile deve kervanlarının toplanma yerleri bulunur. Avlularında fıskiyeler bulunan geleneksel evler günümüzde de varlığını korumaktadır. Kentin en eski geleneksel yapıları arasında yer alan hanlar, malların birbiriyle değiştirildiği yerlerdir. Romalılar döneminden kaldığı sanılan kale, 1219’da yeniden yapılmıştır.
Hükümet yapılarının, hastanelerin, otellerin, fabrikaların, apartmanların, ağaçlı geniş caddelerin ve bahçelerin yer aldığı yeni kent Barada Irmağı’nın kuzeyindedir. Şam’ın nüfusu 1.292.000’dir.
