Amfibol
Amfibol, Kaya biçiminde silikat minerallerinin içindeki önemli bir grubun genel adı. Atomlarının özel bir düzenlenişiyle ve görsel, fiziksel, kimyasal açılardan benzerlikleriyle nitelenen amfibollerin bileşimleri çeşitlilik gösterir. Yerli kayaçlarda, başkalaşma kayaçlarında ve tortul kayaçlarda birincil ya da ikincil bileşen olarak bulunurlar. En yaygın amfibol, hornblenttir. Lifli çeşitleri antofilit, aktinolit, riebekit, önemli lif asbest kaynaklarıdır.
Yapı ve kimya: Silikat minerallerinin temeli tetrahidrondur (Sİ0/4) ve silisyum (Si) atomunun dört oksijen (O) atomuyla bağlanarak dörtyüzlü zincir yapmasıyla oluşur. Bu dörtyüzlü zincirler bazen birleşerek çift zincirler oluştururlar: Si/4O/11. Bu bileşimler niteleyici amfibol yapılarıdır.
Amfibol grubunun karmaşık kimyasal yapısı, billur yapısının esnekliğinden kaynaklanır. Bileşimlerinde silisyum ve oksijenin yanı sıra alüminyum (Al) boron (B), kalsiyum (Ca), demir (Fe), magnezyum (Mg) ve sodyum (Na) bulunabilir; bu da amfibol minerallerinin dünyanın her yerinde görülmesini açıklar. Bu grup için en yaygın genel kimyasal formül şudur:
A/2 - 3 B/5 (SiAI)/8 O/22 (OH)/2 A = Mg,
Fe+/2, Ca, veya Na, B = Mg, Fe+/2, Fe+/3, veya Al.
Fiziksel özellikleri ve bulunduğu yerler: Grup üyelerinin billur yapı benzerliği, fiziksel özelliklerinin aşağı yukarı aynı olmasından kaynaklanır. Sertlikleri 5-6, özgül ağırlıkları demir kapsamına bağlı olarak 2,9'dan 3,5'a kadar değişir; her iki yönde de kolayca dilimlenebilirler. Billur düzenlenmeleri kusursuz prizmadan, uzun iğnemsi liflere, biçimsiz parçacıklara kadar çeşitlilik gösterir. Antofilit ve gedrit billurları ortorombik sistemde, öbürleri monoklinik sistemde yer alırlar. Amfiboller bazen beyaz, gri, mor, mavi, yeşil kahverengi ya da siyah olabilir
Amfiboller, bileşimlerine göre çeşitli kayaçlarda bulunurlar. Demir-magnezyum-manganez amfibollerine genellikle başkalaşma kayaçlarmda rastlanır. Amfibollerin en yaygınları olan kireçli amfiboller, yerli kayaçlardan başkalaşma kayaçlarına kadar çok çeşitli kayaçlarda bulunurlar. Sözgelimi hornblent, temel ve ara yerli kayaçlarda bulunur. Sodalı kireçli amfibollere mermerlerde, alkali yerli kayaçlarda ve bozunma geçirmiş gnayslarda çok sık rastlanır.
Not: Hornblent, en yaygın rastlanan ve bileşimi en çok çeşitlilik gösteren amfiboldir. Rengi, siyah, kahverengi ve koyu yeşile kadar değişebilir. Genellikle mattır; ama yarı mat ve cam parlaklığında da olabilir.
