Amsterdam
Amsterdam, Hollanda'nın başlıca kenti ve başkenti (aslında hükümet merkezi Lahey'dir). Küçük İj ırmağının, İjsselmeer'in (eski adı Zuiderzee) içine uzandığı kol kıyısında yer alan Amsterdam'ın nüfusu 675 579'dur (banliyölerle birlikte 936 410 nüf.). Adını eskiden Amstel ırmağı üstünde yapılmış, bu noktada İj'e akan barajdan alan kent, deniz düzeyinin altında bir noktada, yumuşak alüvyonlu balçık içine oturtulmuş kazıklar üstüne kurulmuştur.
XVI. yy. sonlarında Hollanda'nın en büyük limanı olan Amsterdam, yüzyıl boyunca Avrupa'nın en önemli limanı ve ticaret merkezi olmayı sürdürmüştür. İç kentteki yapıların çoğu bu dönemden kalmadır. Eski kent, Amstel'in İj'e kavuştuğu yerin iki kıyısında, bir dizi eş merkezli yollar ve kanallardan oluşur. İj ırmağı boyunca uzanan rıhtımlara daha önceleri Zuiderzee'den yaklaşılırken 1876'da kentin batısından İjmuiden'deki kıyıya uzanan Kuzey denizi kanalı açılmıştır.
Günümüzde Amsterdam: Kent nüfusunun büyük bölümü, çeşitli protestan kiliselerine bağlı HollandalIlardan oluşur. Kentte ayrıca, büyük bir Yahudi topluluğu ve önemli sayıda EndonezyalI da yaşar.
Amsterdam öncelikle bir ticaret ve finans merkezidir. Geçmişte Doğu'yla ticaret yapan bir liman olarak oynadığı işlev sonucunda, sanayi de önemli ölçüde gelişmiştir: Yağlı tohum, tütün, kahve, çay, vb. dışalım maddelerinin işlenmesi; gemi yapımı, vb. Elmas işlenmesi ve kereste ticareti de önemlidir. Ağır yüklerle uğraşmayı güneydeki komşusu Rotterdam'a bırakan Amsterdam limanı, günümüzde hafif yüklerle ilgilenmektedir.
Amsterdam Hollanda'nın başlıca eğitim ve kültür merkezidir. İki üniversite bulunan kentte, Rijksmuseum (Devlet müzesi; 1876-1885), vb. müzeler, dünya çapında ünlüdür. Özellikle Rijksmuseum'da, yaşadığı ev de bir müze olarak korumaya alınmış olan Rembrandt dahil, HollandalI usta ressamların çok sayıda başyapıtı sergilenir. Konser salonu, Concertgebouw Orkestrasıyla ünlüdür. XVI. ve XVII. yy'ları yansıtan tüccar evlerinden oluşan eski kent, Amsterdam'ın bir turizm merkezine dönüşmesini sağlamıştır. Öteki anıtlar arasında kent merkezi yakınında Krallık sarayı (1648-1665), Oude Kerk ("Eski Kilise"; XIV. yy. başlan), Ortaçağ'dan kalma surların yıkıntıları sayılabilir.
Not: msterdam'ın toplam 80 km'den uzun olan yaygın kanallar sistemi, kentin "Kuzey'in Venedik'i" diye anılmasına yol açmıştır. Güney Batısına düşen Lahey, Hollanda'nın hükümet merkezi olmakla birlikte, ülkenin resmi başkenti ve nüfus bakımından en büyük kenti olan Amsterdam, "büyükşehir alanı" bakımından da en büyük ikinci kentidir.
Tarih: Ortaçağ'da küçük bir balıkçı köyü ve ticaret merkezi olarak kurulan Amsterdam, gelişmeye başlayıp, XIV. yy'da Hollanda kontları tarafından büyük ölçüde genişletildi. 1369'da Hansa Birliği'ne katılmasıyla tüccarları Baltık ülkeleriyle ticarete başlayan kent, XVI. yy. sonlarında Antwerp'in gerilemesinden yararlanarak, Kuzeybatı Avrupa'nın başlıca limanı haline geldi. O tarihten sonra hızlı bir büyüme ve yaygın bir yeniden yapılanma sürecine giren Amsterdam'da, savunma kanalları daha büyük bir alanı kapsayacak biçimde uzatıldı. İspanyol Hollandası'ndan Flamanlar, İber yarımadasından Yahudiler, Fransa'dan protestanlar başta, çeşitli dinsel ve siyasal sığınmacılara kapılarını açan kent, altın çağını oluşturan bu dönemden sonra, XVIII. yy'da Zuiderzee'nin yavaş yavaş kum ve çamurla dolması yüzünden, dönemin büyük gemilerinin limana ulaşmakta güçlük çekmeleri sonucu, Ren ırmağının batısındaki Alman topraklarının ticaret etkinliklerinin Rotterdam'a kaymasıyla geriledi. 1876'da Kuzey denizi kanalının açılmasıyla yeniden canlanıp, XIX. yy. sonlarında Hollanda'nın iç ticaret etkinlikleri açısından başlıca limanı olarak yeniden gelişti. İkinci Dünya Savaşı sırasında limanı işgalci Almanlar tarafından yıkılıp, savaştan sonra yeniden düzenlendi.
Ulaşım: Su yoluyla ulaşım ve taşımacılık önemli olduğu için, kanallardan oluşan bir ağla Hollanda'nın geri kalan bölümüne ve Ren ırmağına bağlanan Amsterdam'da, su yoluyla ulaşım ve taşımalık önemlidir. Kentin içinde bile su ulaşımı önemli rol oynamayı sürdürmektedir. Ayrıca kent, gerek Hollanda'nın geri kalan bölgelerine, gerek Batı Avrupa ve Orta Avrupa'ya gelişmiş bir demiryolu ağıyla bağlıdır. 8 km güneybatısındaki Schiphol havalimanı, Avrupa'nın en modern havaalanlarından biridir.
