Attilâ İlhan
Attilâ İlhan, Türk şairi ve yazarı (Menemeni 925).İzmir Atatürk Lisesi birinci sınıfındayken, gizli örgüt kurma suçuyla tutuklanıp, Manisa Akıl Hastalıkları Hastanesi'nde üç hafta gözetime alınan Attilâ İlhan, suçlu bulunduysa da, yaşı küçük olduğu için cezası ertelendi; ama "Türkiye'de okuyamaz" diye belgelendi (1941). Babasının uğraşları sonucu Danıştay kararıyla okuma hakkını kazanıp (1944), İstanbul Işık Lisesi'ni bitirdi (1946). İstanbul Hukuk Fakültesi'ndeki öğrenimini yarıda bırakarak (1949) Paris'e gidip, dönüşünde (1950) Gerçek gazetesinde çalıştı. Bir çevirisinden dolayı kovuşturmaya uğrayınca yeniden Paris'e gidip (1951), Türkiye'ye dönünce (1952) Vatan gazetesinde sinema eleştirileri yazdı; İzmir ve İstanbul gazetelerinde, genel yayın yönetmenliği, fıkra yazarlığı, yayınevi yöneticiliği yaptı. 1991'de Kültür Bakanlığı tarafından "devlet sanatçısı" unvanı verildi.
İlk şiiri Yeni Edebiyatta yayınlanan (Balıkçı Türküsü, 1941) Attilâ İlhan, Cebbaroğlu Mehemmed şiiriyle CHP şiir yarışmasında ikincilik kazanınca ününü yaygınlaştırıp, Atatürk'çülüğe yaslanan bir toplumsal gerçekçiliği önerdiği yazılarıyla Mavi hareketini başlatmıştır (1952-1954).
Attilâ İlhan'ın şiirleri barış, özgürlük, insan sevgisi, yarın inancı olan toplumsal temalardan bunaltı, yalnızlık, umutsuzluk, aşk, ölüm gibi bireysel temalara, destansı deyişlerden kimi zaman gerçeküstücülüğe yönelmiş, zengin bir imge örgüsüne dayalı lirik bir söyleyişe, halk şiirinin ses ve biçim özelliklerinden, divan geleneğinin yeni şiirin estetiğiyle yoğrulmasına yola çan bir bileşimdir. Romanlarında da Türk toplumunun gelişme aşamalarını, belirli kişilerin çevresinde, özgün bir anlatımla yansıtmıştır.
Şiir kitapları: Duvar (1948), Sisler Bulvarı (1954), Ben Sana Mecburum (1960), Yasak Sevişmek (1968), Tutuklunun Günlüğü (1973; 1974 TDK şiir ödülü), Böyle Bir Sevmek (1977).
Romanları: Sokaktaki Adam (1953), Zenciler Birbirine Benzemez (1957), Kurtlar Sofrası (1963), Bıçağın Ucu (1973), Sırtlan Payı (1974; 1975 Yunus Nadi Roman Armağanı), Yaraya Tuz Basmak (1978), Fena Halde Leman (1980), Dersaadette Sabah Ezanları (1981), Haco Hanım Vay (1984), O Karanlıkta Biz (1987). Deneme-inceleme: Hangi Sol (1970), Hangi Batı (1972), Hangi Seks(1976), Gençlik Savaşı(1980), İkinci Yeni Savaşı (1983), Ulusal Kültür Savaşı (1986), Sosyalizm Asıl Şimdi (1991), Hangi Edebiyat (1993).
Televizyon dizi senaryoları: Kartallar Yüksek Uçar (1984), Yarın Artık Bugündür (1986), Yıldızlar Bugün (1992).