Michelangelo
Michelangelo (1475-1564), İtalyan Rönesans’ının en büyük sanatçısı sayılır. Ressam, heykelci, mimar, mühendis ve şair olan Michelangelo yapıtlarıyla heykel ve resim sanatını 20. yüzyıla kadar derinden etkilemiştir.
Michelangelo Buonarroti, Floransa yakınlarında, Caprese adlı küçük bir kasabada doğdu. Daha çocukken babasının karşı çıkmasına karşın 13 yaşındayken Floransa’da bir ressamın atölyesinde çırak olarak çalışmaya başladı. Bir yıl sonra Floransa’nın yöneticisi olan Lorenzo de ’Medici’nin koruması altındaki bir heykel okuluna giderek, dönemin büyük sanatçılarının gözetimi altında çalışmalarını sürdürdü. Medici ailesiyle olan yakın ilişkisi sayesinde etkili kişilerle tanıştı.
1496’da Floransa’dan ayrılarak Roma’ya gitti. Sert ve hoşgörüsüz görünümüne karşın dehası sayesinde, kısa zamanda varlıklı ve sanatsever kimselerin dikkatini çekti. Roma’ya ilk gelişinde yaptığı heykellerinden biri olan Pietâ, Hz. Meryem’i dizlerinde Hz. İsa’nın ölü vücuduyla betimler. Sanatçının adını duyurmasını sağlayan bu yapıt aynı zamanda imzasını attığı tek heykelidir.
1501’de, evine dönmesini isteyen babasının ısrarlarına dayanamayan Michelangelo, Floransa’ya giderek orada dört yıl geçirdi. Aynı yıl Rönesans sanatının ve dönemin güzellik anlayışının simgesi sayılan en ünlü yapıtı Davud heykelinin yapımına başladı. Michelangelo, Hz. Davud’u Gatlı dev pehlivan Golyat’a saldırmak üzereyken gösterdiği bu dev heykeli 40 yıl önce başka bir heykelcinin oymaya başladığı, yarım bırakılmış bir mermer bloktan yonttu. Floransa’nın en görkemli sanat yapıtı sayılan bu heykel bittiğinde, nereye yerleştirileceği konusunda tartışma çıktı. Sonunda heykelin kent yöneticilerinin oturduğu sarayın terasına konmasına karar verildi. Heykel 1882’ye kadar orada kaldı, sonradan koruma altına alınmak amacıyla Güzel Sanatlar Akademisi’ne yerleştirildi.
1505’te Papa II. Julius, Michelangelo’yu Roma’ya çağırdı ve kendisi için büyük bir anıtmezar yapmasını istedi. Bu öneriye çok sevinen Michelangelo hemen büyük bir heykel tasarımına başladı. Ne var ki, papa önce Vatikan’daki Sistina Şapeli’nin tavanını resimlemesini isteyince çalışmasını yarıda bırakmak zorunda kaldı. 1508’de başladığı bu görkemli yapıtta bir grup sanatçıyla birlikte çalışmasına karar verildi. Ama Michelangelo çalışmalara başladığında yardımcılarını beğenmedi, yapılanları silerek tavanın tamamını kendisi resimledi. Tam 4,5 yıl boyunca yaklaşık 30 metre yüksekliğindeki bir iskelede bazen sırtüstü yatarak, yetersiz ışıkta ve son derece güç koşullar altında çalıştı. Şapelin tavanında 900 metrekarelik bir alanı kapsayan freskin konusu Tevrat'ın birinci kitabı olan Tekvin’de anlatılan öykülerden oluşuyordu. Dokuz ana bölümden oluşan ve 343 figürün yer aldığı freskte Dünya’nın başlangıcı, Güneş’in ve Ay’ın yaratılışı, ışığın ve karanlığın ayrışması, suların karalardan ayrılışı, insanın yaratılışı ve ilk günah konuları işlenmiştir. Eşsiz güzellikteki bu freskler nem, is ve yanlış onarma yöntemleri yüzünden zamanla kararıp bozuldu, yer yer döküldü. Resimleri asıl renklerine ve tazeliğine kavuşturmak için son 10 yıl içinde başlatılan çalışmalar yaklaşık dokuz yıl sürdü. Usta sanatçıların çabaları ve çağdaş yöntemler sonucunda bu yapıt eski canlılığına kavuşturularak yok olmaktan kurtarıldı.
Michelangelo şapelin tavanını resimlemeyi bitirir bitirmez papa için yapacağı anıtmezarın çalışmalarına başladı. Ama bu çalışma sık sık kesintiye uğradı. Michelangelo kendini öncelikle bir heykelci olarak görüyordu. Bu bakımdan fresk yapması konusundaki baskılara duyduğu şiddetli tepki, papayla arasında sık sık sert tartışmalara yol açıyordu. Freski tamamlamaya çalıştığı uzun ve sıkıntılı yıllar boyunca yazışmalarında sürekli olarak “Michelangelo, heykelci” imzasını kullandı. O dönemde yaşamı Roma ile Floransa arasında geçti. 1513-15 arasında Musa heykelini tamamladı. Medici ailesinin evi ve San Lorenzo Kilisesi için birçok heykel ve fresk yaptı.
1534’te Floransa’dan ayrılarak Papa III. Paulus'un isteği üzerine Sistina Şapeli’nin mihrap arkasındaki duvarına fresk yapmak üzere Roma’ya gitti. Daha önce de resimlediği duvara 21 yıllık aradan sonra Son Yargı adlı resmi yaptı.
Michelangelo son yıllarında daha çok resim ve mimarlıkla uğraştı. Roma’daki San Pietro Bazilikasının kubbe tasarımını, Floransa’da San Lorenzo Kilisesi’ndeki Medici Şapeli için heykeller ve mekân düzenlemesi yaptı.
Aynı zamanda şiir de yazıyordu. Bu şiirlerden yaklaşık 300’ü günümüze ulaşabilmiştir. Yaşamı boyunca tükenmek bilmez bir enerjiyle olağanüstü güzellikte yapıtlar veren Michelangelo’nun mezarı Floransa'dadır.
