Cevdet Sunay
(1900-1982). Türkiye’nin beşinci cumhurbaşkanı olan Cevdet Sunay Trabzon’da doğdu. Babası, alay müftülüklerinde bulunmuş Sabri Efendi’dir. Cevdet Sunay Erzurum’da başladığı öğrenimini Kerkük,
Edirne ve İstanbul’da sürdürdü. Kuleli Askeri Lisesi’nde okurken 1917’de I. Dünya Savaşı’nm yarattığı subay gereksinimi dolayısıyla kısa bir eğitimden sonra topçu asteğmeni olarak Filistin Cephesi’ne gönderildi. 1918’de teğmenliğe yükseldi. Aynı yıl Kudüs yakınlarındaki bir çarpışmada yaralandı ve İngilizler’e tutsak düştü. İki yıla yakın Mısır’da tutsak kaldıktan sonra yurda döndü ve Kurtuluş Savaşı’na katıldı. Antep (bugün Gaziantep) ve Maraş’ta (bugün Kahramanmaraş) Fransızlar’a karşı yürütülen çete savaşlarında görev aldı. Daha sonra Batı Cephesi’ne gönderildi. Kütahya-Eskişehir ve Sakarya savaşlarıyla (1921) Büyük Taarruz’a katıldı.
Cevdet Sunay Kurtuluş Savaşı’ndan sonra yarım kalan öğrenimini tamamlamak için devam ettiği Harbiye Mektebi’ni (bugün Kara Harp Okulu) 1926’da yüzbaşı iken bitirdi. 1930’da da Harp Akademisi’ni bitirerek kurmay oldu. Çeşitli birlik ve karargâhlarda görev yaptıktan sonra 1949’da tuğgeneralliğe yükseldi. 1950’de Genelkurmay Harekât Dairesi başkanlığına atandı. 1953’te tümgeneral olarak 33. Tümen komutanlığına, 1955’te de 9. Kolordu komutanlığına getirildi. 1957’de yeniden Genelkurmay Harekât Dairesi başkanı
oldu. 1958’de korgeneralliğe yükseldi ve Genelkurmay ikinci başkanlığına atandı. 27 Mayıs 1960’ta ordunun yönetime el koymasından hemen sonra Kara Kuvvetleri komutanı, Ağustos 1960’ta da Genelkurmay başkanı
oldu. Bu görevi sırasında Talat Ay demir’in 22 Şubat 1962 ve 21 Mayıs 1963’teki darbe girişimleri karşısında hükümetin yanında yer alarak olayların bastırılmasında önemli rol oynadı. 1965’te emeklilik yaşını doldurmasına karşın bakanlar kurulu kararıyla görev süresi bir yıl uzatıldı.
Bir süredir hasta olan dördüncü Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’in sağlık durumu 1966’da daha da ağırlaştı. Hekimler kurulu Mart 1966 başında Cemal Gürsel’in artık görevini sürdüremeyeceği yolunda görüş bildirince
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) çoğunluğu oluşturan Adalet Partisi ile Cumhuriyet Halk Partisi yeni cumhurbaşkanı adaylığı için Cevdet Sunay’ın adı üzerinde birleştiler. 14 Mart 1966’da Genelkurmay
başkanlığından emekliye ayrılan Cevdet Sunay, cumhurbaşkanı vekili ve Cumhuriyet Senatosu başkanı İbrahim Şevki Atasagun tarafından Cumhuriyet Senatosu kontenjan üyeliğine getirildi. TBMM 28 Mart 1966’da aldığı bir kararla Cemal Gürsel’in cumhurbaşkanlığına son verdi ve Cevdet Sunay’ı Türkiye’nin beşinci cumhurbaşkanı olarak seçti. Yedi yıllık görev süresi 28 Mart 1973’te biten Cevdet Sunay 1961 Anayasası’nın eski cumhurbaşkanlarına tanıdığı hakkı kullanarak Cumhuriyet Senatosu doğal üyesi oldu. 12 Eylül 1980’deki askeri müdahaleyle TBMM’ nin varlığına son verilinceye kadar bu görevini sürdüren Cevdet Sunay İstanbul’da öldü. Cenazesi daha sonra Ankara’daki Devlet Mezarlığı’na gömüldü.
