Şemsettin İldeniz
Şemsettin İldeniz, Azerbaycan atabeki ve İldenizliler sülalesinin kurucusu (öl. Nahçivan 1175). Kıpçak Türklerinden olan Şemsettin İldeniz, Sultan Mesut'un yakın adamları arasına girip, Azerbaycan atabekliğine getirildi. Mesut'un kardeşi Tuğrul'un dul eşiyle evlendi. Sultan Mesut ölünce, Selçukluların Gazne ülkesini ele geçirmelerine engel olup, önce Melikşah'ı, o ölünce de Tuğrul Bey'in oğlu Arslanşah'ı tahta çıkardı.
Azerbaycan'da ayaklanan Gürcüleri yenip, Gazne'ye göz diken Harzemşah hükümdarı İlarslan'la savaştı; kesin bir zafer kazanamadıysa da, İlarslan'ın ölümü sorunu çözümledi. Kirman emîrinin ölümü (1168) yeni karışıklıklara yolaçınca, Hemedan valisi, Muhammet Bin Akkuş'u Fars ve Kirman'a göndererek, karışıklığa son verdi, Kafkaslar ile Basra körfezi arasında uzanan Irak Selçuklu devletine fiilen egemen oldu.