Franz Schubert
(1797-1828). Yazmış olduğu güzel şarkılarla tanınan Avusturyalı besteci Franz Peter Schubert Viyana yakınlarındaki Himmelpfortgrund’da (bugünkü adı Alsergrund) doğdu. Babası yoksul ve müziksever bir köy öğretmeniydi. Müzik yeteneğini erken yaşta kanıtlayan Schubert, evde babası ve erkek kardeşleriyle birlikte kurdukları yaylı çalgılar dörtlüsünde viyola çalıyordu. Ayrıca piyano ve org çalmakta da son derece başarılıydı. Güzel şarkı söyleme yeteneği sayesinde bir burs kazanarak, 11 yaşında hem imparatorluk şapeli korosuna, hem de Viyana’da yatılı bir müzik okuluna girdi. İlk bestelerini okul yıllarında yaptı; zaman zaman okul orkestrasını yönetti. Okuldan ayrıldıktan sonra, 1814’te babasının okulunda ders vermeye başladı. 1818’de öğretmenliği bırakarak kendini bütünüyle beste yapmaya adadı.
Schubert’in müziğe en büyük katkısı lied olarak bilinen şarkı besteleridir. Bir şiirden, şarkı olarak söylenmek üzere yapılan bu besteler genellikle piyano eşliğinde seslendirilir. İnsan sesinin olanaklarını değerlendirmeyi çok iyi bilen Schubert’in besteleri Alman dilinin ses tonları ve vurgularıyla uyum içindedir. Bazı tanınmamış şairlerin şiirlerini de bestelemekle birlikte, yazmış olduğu 600’ün üstünde şarkının sözleri daha çok Johann Friedrich Schiller, Johann Wolfgang von Goethe, Heinrich Heine ve William Shakespeare gibi ünlü şairlerin yapıtlarından alınmıştır. En sevdiği konular doğa, aşk ve ölümdü. Şarkıların ritmini şiirin neşeli, kederli ya da coşkulu oluşuna göre ayarlardı. Schubert 19 yaşına geldiğinde 150 şarkı yazmıştı. Bunların arasında en çok tanınanlar bir çocuğun kötü yürekli cinler kralıyla yaşadığı serüveni anlatan, balad türündeki Cinler Kralı, Goethe’nin “Gretchen am Spinnrade” adlı şiirinden uyarladığı Greîchen Çıkrık Başında ve sonradan piyano ile yaylı çalgılar için La Majör Alabalık Beşlisi'nde (1819) kullandığı, Alabalık şarkısıdır. Schubert aynı dönemde üç missa ile üç operasını da tamamlamıştı.
Şarkılarından bazıları yayımlandığında 24 yaşındaydı. 1822’de, başlayıp da bitiremediği pek çok yapıtından biri olan, ünlü Si Minör Senfoni'ye (Bitmemiş Senfoni) başladı. Aynı yıl Gezgin adlı şarkısı üzerine Do Majör Piyano Fantezisi'ni yazdı. Bu yapıt Schubert’in piyano için yazdığı eşsiz güzellikteki bestelerden biridir.
1823’te ağır bir hastalığa yakalanmasına karşın, Schubert beste yapmayı sürdürdü. O dönemde yazdığı en önemli yapıt, bir aşk öyküsü olan 26 şarkılık Güzel Değirmenci Kız adlı şarkı dizisidir. Bu yapıtı La Minör Yaylı Çalgılar Dörtlüsü ile Ölüm ve Genç Kız Dörtlüsü olarak da bilinen Re Minör Yaylı Çalgılar Dörtlüsü izledi. 1826’da Sol Majör Yaylı Çalgılar Dörtlüsü'nü, 1827’de şarkı türünün başyapıtlarından sayılan Kış Yolculuğu dizisini, 1828’de Do Majör Dokuzuncu Senfoni'yi (Büyük Senfoni) ve Do Majör Yaylı Çalgılar Beşlisi’ni yazdı.
1820’lerde Schubert’in oda müziği, dans müziği ve şarkıları iyice yaygınlaşmıştı. Viyana’da yalnızca onun müziğinin çalındığı Schubertiad adı verilen toplantılar düzenleniyordu. Operaları sahnelenmediğinden, yayımlanan bestelerinden kazandığı parayla geçinmek zorunda kalan sanatçı, bir yandan da özel müzik dersleri veriyordu.
Yaşamının son yılında art arda başyapıtlar yaratan Schubert tek konserini Mart 1828’de verdi. Bu konserden kazandığı parayla sonunda kendisine bir piyano alabildi. Ama sürekli çalışma yüzünden sağlığı iyice bozulmuştu. Aynı yılın ekim ayında tifoya yakalandı; 32. doğum gününden iki ay önce, 19 Kasım 1828’de öldü.
