Hawaii
Hawaii, ABD'nin en yeni eyaleti. Büyük Okyanus'un orta kesimindeki bir adalar (en büyüğü Hawaii adası) öbeğinden oluşan Hawaii eyaletinin yüzölçümü 28 313 km², nüfusu 1 108 029, merkezi ve en büyük kenti Honolulu'dur.
Yengeç dönencesinin her iki yanında 2 600 km uzunluğunda bir alana yayılan Hawaii adalarını oluşturan 130 adadan 8'i dışında tümü çok küçüktür ve yalnızca 7'sinde sürekli yerleşme vardır. Çok büyük bölümü yanardağ kökenli olan adaların en yüksek noktası, Hawaii adasındaki sönmüş bir yanardağ olan Mauna Kea'da 4 205 m'yi bulur. Bütün yıl boyunca yumuşak bir iklimden yararlanan (ocak ayı sıcaklık ortalaması 22 °C, temmuz ayı ortalaması 27 °C) adalar, bol da yağış aldıklarından, büyük bölümleri gür bir bitki örtüsüyle kaplıdır. Başlıca gelir kaynağını turizm oluşturur. Özellikle tarım ürünlerinin işlenmesine (ananas konserve ve meyve suları) yönelik sanayi de oldukça gelişmiştir.
TARİH
İ.S. 400 - 900 yılları arasında Markiz adalarından ve Tahiti'den gelen Polinezyalıların yerleştikleri Haiti adaları, XVI. yy'da bulunmakla birlikte, ilk olarak İngiliz denizcisi ve gezgini James Cook, Ocak 1778'de günümüzdeki Waimea (Kauai adasında) kenti yakınında karaya çıkıp, adalara o sırada İngiliz donanmasını yönetmekte olan Sandwich kontunun onuruna "Sandwich adaları" adını verdi. Ertesi yıl dönüş yolculuğunda yeniden adalara uğradıysa da, Hawaiililer tarafından öldürüldü. Çeşitli topluluklar arasındaki on yılı aşkın (1782-1792) savaşlar sonucunda kral Kamehameha I, Hawaii adasında denetimi ele geçirip, 1810'a doğru adalarda bütünlüğü sağlayarak Hawaii Krallığı'nı kurdu. O tarihten sonra, beyaz tüccarların özellikle sandal ağacı satın almak için uğradıkları adalarda, Kamehameha ll'nin tahta çıkmasından (1819) sonra, New England'dan gelen misyonerler hıristiyanlığı yaymaya başladılar. Kamehameha lll'ün döneminde (1825'e d.-1854), hükümet danışmanlığına getirilen ABD'li misyoner William Richards'ın çalışmalarıyla bir anayasa hazırlanan ülkede, Batı meşrutiyetlerini andıran bir yönetim kuruldu.
1842-1854 arasında başbakanlığa getirilen ABD'li misyoner Gerritt P. Judd'un yönetimi döneminde,Hawaii, ABD balina avcılarının başlıca ikmal üssü haline geldi. Kamehameha IV (1854-1863) ve Kamehameha V (1863-1872) dönemlerinde tarım işçisi olarak pek çok Çinli, Polinezyalı ve Japon göçmenin geldiği ülke, Kalakaua'nın döneminde (1874-1891), ABD'yle çeşitli ticaret anlaşmaları imzalayıp, şekerkamışı tarlalarında çalışacak yeni Asyalı işçiler getirildi. Kalakaua'nın yerine geçen kraliçe Liluokalani'nin yabancı işadamlarının desteğiyle devrilmesinden (1893) sonra, bir geçici hükümet kurulup, ertesi yıl Hawaii Cumhuriyeti'nin kurulduğu ilan edilerek, devlet başkanlığına ABD asıllı Sanford B. Dole seçildi. O tarihten sonra ticaretin büyük bölümünü ABD'li işadamlarının ele geçirdikleri ülke, 12 Ağustos 1898'de ABD tarafından işgal edilip, 14 Haziran 1902'de ABD "toprağı" ilan edildi. Turizmin o tarihten başlayarak büyük ölçüde geliştiği ve özellikle Pearl Harbor, vb. birçok ABD deniz üssünün kurulduğu Havvaii adaları, Pearl Harbor'a Japonların saldırmasıyla ABD'nin İkinci Dünya Savaşı'na girmesinin ardından, savaş boyunca sıkıyönetimle yönetildi. Savaşın sona ermeşinden kısa süre sonra da,. 21 Ağustos 1959'da ABD'nin ellinci eyaleti oldu.