Hipofiz
Hipofiz, Beynin altında yer alan, bir sapla hipotalamusa bağlı olan içsalgı bezi. Kafatası tabanının orta bölümünde, kamamsı kemiğin içine oyulmuş "Türk eyeri" adı verilen küçük çukurda yer alan hipofiz, eni 14 mm, önden arkaya boyu 8 mm, yüksekliği 6 mm dolayında olan küçük bir bezdir. Üç lobdan oluşur: Ön lob, orta lob, arka lob.
Ön lob, altı protein hormonu salgılar: Bedenin büyümesini denetleyen büyüme hormonu; süt üretimini uyaran prolaktin; böbreküstü kabuğunu uyaran adrenokortikotropik hormon (ACTH); tiroyit uyarıcı hormon ya da tirotropin (TSH); iki gonadotropin hormon olan, yumurtalıkların ve erbezlerinin olgunlaşması ile çalışmasını denetleyen folikül uyarıcı hormon (FSH) ile lüteinleştirici hormon (LH). Ön lob, kan damarlarıyla, bu altı hormonun salınmasını düzenleyen hormonları salgılayan hipotalamusa bağlanır.
Orta lob, soğukkanlı hayvanların kamuflaj, saldırı ve çiftleşme davranışları için derilerini geçici olarak koyulaştıran melanosit uyarıcı hormon (MSH) salgılar. İnsanlarda çok az önemi vardır.
Arka lobun, beyinle doğrudan sinir bağlantıları vardır. Hipotalamus tarafından salgılanan iki peptit hormonu depo eder ve salar: Bunlar doğum sırasında dölyatağının kasılmasını uyaran ve bebeğini emziren annelerde süt gelmesini başlatan oksitosin ile bedenin aşırı su yitimini önlemek için böbreklere etki yapan bir antidiüretik hormon olan vazopressindir. Vazopressinin yeterince salgılanmaması şekersiz şeker hastalığıyla sonuçlanır.
Hipofizin çıkarılması ya da zarar görmesi, bedenin büyümesini durdurur; süt salgısını ketler; böbreküstü bezlerinin, tiroyit bezinin ve eşey bezlerinin (gonatların) büzülerek küçülmesine ve işlevden kesilmesine neden olur. Tersine, hipofiz hormonlarının aşırı salgılanması devliğe yol açabileceği gibi, böbreküstü bezlerinin, tiroyidin ve eşey bezlerinin işlevlerinde anormal değişikliklere yol açar.