John Bunyan
John Bunyan, İngiliz yazarı (Elstow 1628-Londra 1688). Yalnızca ilkokul öğrenimi gören John Bunyan, iç savaşta er olarak çarpıştı. 1647'de evlendi ve ağır bir manevi bunalım geçirdikten sonra vaftizci mezhebine girdi (1653). Bir süre sonra mezhebin en iyi vaızlarından biri oldu; ama vaazları kışkırtıcı sayılarak cezaevine atıldı (1660). On iki yıl süreyle cezaevinde kaldı ve Grace Abounding to the Chief of the Sinners (Büyük Günahlara Yağan Tanrı Rahmeti, 1666) adlı kitabını yazdı. 1672'de serbest bırakılıp, yeniden vaızlığa başladı-bu yüzden yeniden bir süre hapis yattı- ve 1678'de edebiyat tarihinde eşine rastlanmayan bir epik ve kutsal öykücü dehasıyla kaleme aldığı Pilgrim's Progress(Hacının Yolculuğu) adlı yapıtını yayınladı (yapıt büyük bir ün kazandı ve birçok İngiliz ozanının esinlendiği bir kaynak haline geldi).
1680'de The Life and Death of Mr. Badman (Mr. Badman'ın Yaşamı ve Ölümü), 1682'de The Holy War (Kutsal Savaş) adlı yapıtlarını yayınladı. John Bunyan, İngiliz ruhunun biçimlenmesine en az Shakespeare ve Milton kadar katkıda bulunmuştur. Bir tür Incil romancısıdır -bir hümanist değildir ve İncil'den başka şey okumamıştır- ve koyu sofuluğa en yoğun edebi anlatımını kazandırmıştır.
Not: Kendi kendini yetiştirerek vaizlik yapan John Bunyan, İngiliz ruhunun biçimlenmesine önemli katkılarda bulunmuştur.