Kazakistan
Kazakistan, eski SSCB’nin Asya cumhuriyetlerinden biridir. Ülkenin kuzey ve batısında Rus Sovyet Federe Sosyalist Cumhuriyeti yer
alır. Güneyde Türkmenistan, Özbekistan ve Kırgızistan ile Hazar Denizi ve Aral Gölü, doğusunda ise Çin Halk Cumhuriyeti bulunur. Yüzölçümü
2.717.300 km2'dir. Başkenti Nur-Sultan'dır.
Soğuk Sibirya ile sıcak Orta Asya arasında bulunduğu için Kazakistan ormanlarla çöllerin, ulu dağ sıralarıyla geniş ovaların buluştuğu bir ülkedir. Kuzeyin verimli siyah toprakları ülke topraklarının yedide birini kaplar.
Kazakistan’ın büyük bir bölümü ise kurak ve çıplak ovalarla örtülüdür. Güneydoğuda, Çin sınırında Tarbagatay Dağları ve 4.200 metreyi aşan yükseklikteki Çungarya Aladağları yer alır. Kazakistan’ın ortasında geniş bir yayla görünümünde olan ve yüksekliği yer yer 1.500 metrenin üzerine çıkan Kazak bozkırları vardır. Hazar Denizi ile Aral Gölü arasındaki yayla çöl görünümündedir. Karagiye tuz çöküntüsü Hazar’ın doğusundadır. Aral Gölü’nün doğusunda ise Kızılkum Çölü uzanır.
İrtiş, İşim, Tobol, Seyhun (Sir Derya), Ural ve İli ülkenin en önemli ırmaklarıdır. Bunlardan İrtiş, İşim ve Tobol Kazakistan topraklarını boydan boya geçerek Kuzey Buz Denizi’ne dökülür. Yaz aylarında bazı akarsular kurur ya da kum çöllerinde yok olur. Kazakistan’ın Hazar Denizi’ne 2.320 kilometrelik bir kıyısı vardır. En büyük gölleri Aral ve Balkaş’tır. Kuzey ve orta kesimlerinde 200-300 mm olan yağış miktarı güneydeki vadilerde ve dağlarda artış gösterir. Çöllerde ise 100 milimetrenin altına düşer. Kazakistan’ın her yerinde yazların sıcak, kışların soğuk geçtiği sert bir kara iklimi egemendir.
Kazak halkı 19. yüzyıla kadar göçebe bir yaşam sürdü. Bir Türk boyundan geldikleri düşünülen bu insanlar Türk dillerinden birini konuşurlar. Geçmişte, yurt denen büyük çadırlarda yaşar, at sırtında dolaşarak koyun, keçi ve develeri için yeni otlaklar ararlardı. Yiyecek ve giysilerini bu hayvanlardan sağlarlardı. Çarlık Rusya’sının egemenliğine girdikten sonra bağımsızlığı sona eren Kazak halkı, 1917 Ekim Devrimi’ne kadar aşiret yapısını korudu. 1920’de sosyalist yönetim burada özerk bir sosyalist cumhuriyet kurdu. 1930’larda göçerler yerleşik yaşama geçirildi. 1936’da ülke Kazakistan Sovyet SosyalistCumhuriyeti adını aldı. 1991'de Kazakistan resmen bağımsızlığını ilan etti.
Kazaklar’ın çoğu hayvancılıkla geçinir. Kuzeydeki çayırlarda genellikle buğday yetiştirilir. 1950’lerde el değmemiş toprakların tarıma açılmasıyla tarım üretiminde büyük bir gelişme oldu. Eski SSCB’deki tüm buğday ürününün yaklaşık üçte biri buradan elde edilirdi. Güneyde,
sulanan topraklarda pamuk, pirinç, tütün, şekerpancarı ve meyve yetiştirilir. Kazakistan, yeraltı kaynakları bakımından zengindir. Bakır, kurşun, çinko, nikel, demir cevheri, manganez, altın ve gümüşün yanı sıra son zamanlarda petrol de bulunmuştur. Bundan başka geniş tuz yatakları vardır. Sanayi, Kazakistan ekonomisinin başını çeker. Başlıca sanayileri metal, demir, çelik, çimento, yapay gübre, prefabrik inşaat gereçleri, dokuma, yiyecek, ilaç ve tüketim eşyalarıdır.
Ulaşımda ana ağırlık demiryollarındadır. Ülkenin 9.600 kilometreyi aşan demiryolu vardır. SSCB’nin kozmodrom da denen uzay üssü Leninsk yakınlarında Baykonur’dadır.
Eğitim 7-17 yaş arasında zorunlu ve parasızdır. Zengin bir kültür mirasına sahip olan Kazakistan’ın tarihi ve etnografyası ile ilgili çalışmalar yapılmaktadır.
Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin nüfusu 16.470.000’dır (1988).
