Kök
Bitkilerin temel bölümlerinden biri olan köklerin başlıca görevi bitkinin toprağa tutunmasını sağlamak, gövdeye destek oluşturmak, topraktan su ve mineral tuzlarını emerek öbür bölümlere iletmektir. Bazı ayrıksı örnekler dışında, kökler genellikle toprağın içinde gelişen organlardır. Aslında, üstün yapılı bitkilerde gerçek kök olmadığı halde çoğu kez kök sanılan bazı toprakaltı organlarına da rastlanır. “Toprakaltı gövdesi” denen bu organlar toprağın altında gelişen ve besin depolayabilen etlenmiş gövdelerdir. Kökler, toprakaltı gövdelerinden üzerinde küçük pulsu yaprakların ya da yaprak izlerinin ve tomurcukların bulunmayışıyla kolayca ayırt edilebilir. Örneğin, havuç gerçek bir kök, patates ise bir toprakaltı gövdesidir.
Kökler, uçları yardımıyla uzayarak toprağın henüz kullanılmamış yani besini alınmamış bölümlerine ulaşır. Ana kökler genellikle toprağın derinliklerine doğru dikine büyürken, yan kökler daha çok yatay gelişme eğilimi gösterir. Hemen hemen bütün kara bitkilerinde kök tüyleri bulunur. Bunlar, topraktan su ve minerallerin emilmesinde rol oynayan kılcal iplikçiklerdir. Eğer bir bitkinin köklerini büyüteç altında inceleyecek olursanız bu iplikçikleri kolaylıkla görebilirsiniz ya da genç bir kökü söktüğünüzde kök tüylerine tutunarak kökle birlikte gelen toprak parçacıklarından tüylerin varlığını anlayabilirsiniz.
Kök Çeşitleri
Bazı bitkilerde ana kökler, yan köklerden daha çok gelişerek “kazık kök” denen bir yapıya dönüşmüştür. Bu kökler, örneğin havuçtaki gibi besin depolayarak kalın ve etli ya da ağaçlardaki gibi odunsu yapıda olabilir. Buğdaygillerde olduğu gibi bazı bitkilerin kökleri ise bir noktadan çıkan ve hemen hemen hepsi aynı kalınlıktaki tellerden oluşan saçak kök düzenindedir. Saçak köklü bitkiler toprağın aşınıp sürüklenmesini önlerler. Bu tür bitkiler aşınmanın fazla olduğu çıplak alanlarda yetiştirilirler. Bazı bitkilerde ise gövdeden alman çeliklerden ya da yapraklardan doğrudan kök çıkabilir. Örneğin, begonya bitkisinden kesilen bir dal parçası suda bekletilirse, bir süre sonra köklenir. Pancar, havuç ve turp gibi bazı kökler besin depolayarak genişlemiş değerli gıda kaynaklarıdır. Bazı çöl bitkileri ise köklerini su deposu olarak kullanır. Tropik ormanlarda, ağaçların üzerinde yaşayan orkidelerin havanın nemini emerek su gereksinimlerini karşılayabilen hava kökleri vardır. Gene başka ağaçların üzerinde yaşayan, ama asalak bir bitki olan ökseotu konak bitkinin dokularından besin almaya yarayan emeçler (emici kökler) geliştirmiştir. Bazı sarmaşıklarda gövdeden çıkan ve bitkinin tutunarak tırmanmasını sağlayan küçük kökler bulunur. Mısır bitkisinde ve bazı bataklık ağaçlarında ise gövdenin alt bölümlerinden çıkarak toprağa dalan, böylece gövdeye destek sağlayan köklere (destek kökler) rastlanır.
