Kulak hastalıkları
Kulak hastalıkları, Kulakla ilgili çeşitli hastalık ve bozuklukları belirten genel terim. Kulak hastalıkları, bakteri ve mantar kökenli çeşitli enfeksiyonları, kafanın içinde ya da kulaklarda gürültüler duyma duygusu olan kulak çınlamasını, kulak zarı yırtılmasını (delinmesini), şiddetli baş dönmesini (vertigo), kulak çınlaması ve işitme yitimi nöbetlerini kapsayan Meniere hastalığını, içkulağın kemik kılıfında anormal kemik büyümelerini (otoskleroz) ve çeşitli tam ya da kısmi sağırlıkları (duymazlıkları) içerir.
Ortakulak iltihapları: En çok görülen kulak enfeksiyonları, ortakulak enfeksiyonlarıdır. Ortakulak, kulak zarının arkasında yeraldığından ve östaki borusuyla boğaza bağlı olduğundan, boğazda enfeksiyon oluştuğunda, bakteriler östaki borusundan ortakulağa tırmanabilirler ya da kulakzarındaki bir yırtıktan girebilirler.
İvegen ortakulak iltihaplarına, şiddetli, bıçak saplanırcasına ağrılar eşlik eder. Bu iltihaplar, tedavi edilmezlerse süregenleşebilirler. Tedavide, eritromisin, ampisilin gibi antibiyotikler kullanılır.
İvegen ortakulak iltihapları, alerjiler, verem, kızamık, vb. hastalıklarla birlikte görülebilirler. Başlıca belirtileri, süreğen boşalma ya da "kulak akıntısıdır; genellikle ağrısız olan bu akıntıya, kulakta çınlama duyumu eşlik edebilir. Kulakta akıntı olması, hemen bir kulak hekimine başvurmayı gerektiren bir uyarıdır ve özellikle, aldırış etmeden denize giren hastalarda tehlikeli olabilir. Süreğen enfeksiyonlar da antibiyotiklerle tedavi edilebilirler.
Ortakulak enfeksiyonlarının başlıca tehlikesi, daha ciddi ihtilaflara yolaçabilmeleridir. Ortakulak içindeki irin (cerahat), dış kulağın arkasındaki elle duyum sanabilen kemik bölgesine (şakak kemiğinin kamamsı çıkıntısı) girip, oradan içkulağa yayılarak belirli bir sağırlığa yolaçabilir. Hattâ beyni örten zarlara kadar ulaşarak, beyin urları iltihabına, bunun sonucunda da ölüme yol açabilir.
Östaki boruları erişkinlerinden daha kısa ve daha düz olduğundan, özellikle küçük çocuklarda, ortakulak enfeksiyonları ortaya çıkması olasılığı yüksektir. Ortakulak enfeksiyonlarına bu yatkınlık kalıtımsal da olabilir. içkulakta iltihap birikmesi çoğunlukla kulak zarında, boşalmayı sağlayacak küçük bir keşiyle (parasentez ya da miringotomi)tedavi edilir; bu kesi çabucak kapanır.
Dışkulak enfeksiyonları: Dışkulak yolunda ortaya çıkan içi sıvı dolu kabarcıklar, genellikle stafilokokların yol açtığı enfeksiyonlardan kaynaklanırlar. Ayrıca kulak kaşıntısını gidermek için kulağa sokulan yabancı çisimlerin deriyi sıyırmasıyla da enfeksiyon oluşabilir, içi sıvı dolu kabarcıklar ağrılıdırlar ve kulak şişerek enfeksiyon orta kulağa yayılabilir. Kabarcıkları bir hekimin kesi yaparak boşaltması ve antibiyotik tedavisi uygulaması gerekebilir.
Dışkulakta mantar enfeksiyonları da oluşabilir. Nem, çoğunlukla mantar büyümesine uygun ortam hazırladığı için bu enfeksiyonlara "yüzücü kulağı" da denir. Bu tür enfeksiyonlar bir hekimin vereceği çeşitli ilaçlarla tedavi edilebilirler.
Kulakzarı yırtılması: Çok büyük patlama seslerinin etkisi altında kalma sonucunda, sivri nesneler sokulması sonucunda, ya da enfeksiyonlar sonucunda, kulakzarı delinebilir (ya da yırtılabilir). Kulakzarı delinmesi ya da yırtılması teşhisinin konması her zaman kolay değildir. Yaradan kan sızıntısı başlıca belirtisiyse de, aynı belirti bir kafatası kemiği kırığında da görülebilir. Kulakzarı delinmesine keskin ağrı, başdönmesi, çınlama sesleri ve başağrıları eşlik edebilir; ayrıca, bazı delinme ya da yırtılmalar, hiçbir belirti vermeksizin kendiliğinden iyileşebilir. İyileşmiş bir delik gelecekte hiçbir sorun yaratmayabilir; ama ihtilatlara da yol açabilir. Kendiliğinden iyileşmeyen delikler ya da yırtılmalar, bir deri aktarımı ameliyatıyla yamanarak kapatılabilir.
Otoskleroz ve Meniere hastalığı: Kulak çınlamasıyla birlikte zil sesleri, gürlemeler, tıkırtılar ya da ıslık sesleri duyma, Meniere hastalığı ve otoskleroz gibi hastalıkların uyarı işaretleridir; ama kulağın içindeki katı kulak kiri birikintilerinden, burun tıkanıklığındah, kinin, antibiyotikler, aspirin ve alkol gibi ilaçlardan ya da aşırı sigara içmekten de kaynaklanabilecekleri unutulmamalıdır. Kulakta okyanus gürlemesini andıran gürültü Meniere hastalığına özgüdür; buna karşılık pes perdeden vızıltı sesleri, otosklerozun belirtisi olabilir. Otoskleroz, anormal kemik büyümelerinin, kulak zarından ses dalgalarını içkulağa taşıyan üzengi kemiğiyle birleşmeleri durumunda, işitme yitimine yol açabilir.
Otoskleroza özellikle ilk gençlik yaşlarında olanlarda ve genç erişkinlerde rastlanır. Birçok hastada, başlıca etmen kalıtımdır. Temel belirtisi ağır, ama ilerleyici işitme yitimidir. Bu bozukluk çoğunlukla işitmeye yardımcı araçlarla düzeltilebilir; ama bazı hastalarda cerrahi girişim gerekebilir: Ameliyat otosklerozun ilerlemesini önleyemezse de, işitme uzun bir süre için eski haline getirilebilir.