Leon Gambetta
Leon Gambetta, Fransız siyasetçisi (Cahors 1838-Ville-d'Avray 1882). İtalyan asıllı bir bakkalın oğlu olan Leon Gambetta, avukatlık yapıp (1860-1868), 1869'da Marsilya'dan cumhuriyetçi milletvekili seçildi ve "uzlaşmazların muhalefetinin başına geçti. Cumhuriyetin kurulduğunu ilan ettikten (4 Eylül 1870) sonra, ulusal savunma hükümetinde İçişleri bakanlığını üstlendiyse de, istemediği halde mütareke imzalanmasından sonra, seçimlerin hazırlanması konusunda görüş anlaşmazlığına düşerek hükümetten ayrıldı. Yeniden milletvekili seçilip (Şubat 1871), kısa süre sonra, Alsace-Lorraine'in bırakılmasını protesto ederek milletvekilliğinden ayrıldı. Ama temmuz ayında yeniden seçilip, monarşi siyasetine karşı çıkarak, meclisin dağıtılmasını istedi. 1875 Anayasası'nın ılımlı rejimini benimsedi ve bu Anayasa'dan yararlanarak cumhuriyetçi düşünceleri başarıya ulaştırmaya çalıştı. 16 Mayıs 1877'de meclisin dağıtılmasından sonra kovuşturmaya uğradı. Thiers'nin ölümüyle Cumhuriyetçi Parti'nin başkanlığını üstlenip, yeniden milletvekili seçildi. Bütçe komisyonu başkanlığı (1878-1879) Millet Meclisi başkanlığı yapıp (1879-1881), başbakanlığa getirilince (Kasım 1881) düşlediği "büyük kabine", kurmayı başaramadı ve radikallerin "oportünistlik", "diktatörlük" suçlamaları karşısında devrildi (26 Ocak 1882). Birkaç ay sonra kendini vurup (kaza olup olmadığı aydınlatılamamıştır), iyileşemeyerek öldü.