Londra
Londra, İngiltere’nin başkenti ve dünyanın en büyük kentlerinden biridir. Londra anakent olarak 1.580 km2’ye yayılır ve nüfusu 6.775.000’dir (1986). Kentte çok değişik etnik kökenlerden gelen insanlar yaşar. Londra, Güneydoğu İngiltere’deki Thames Irmağı kıyısında, ırmağın Kuzey Denizi’ne açılan ağzından 64 km içeride yer alır. İklimi ılımandır, ortalama sıcaklık ocakta 4°C, temmuzda 17°C’dir. Yıllık ortalama yağış 610 milimetredir.
Londra anakent alanı içine, eski kentin kurulduğu yer olan City of London ve çevredeki ilçeler girer. Yalnızca yaklaşık 2,5 km2’lik bir alanı kaplayan City of London, Londra’nın doğu bölümündedir. Nüfusunun 5.300 (1981) olmasına karşın, iş günlerinde çoğu bankacılık, sigortacılık ve tahvil ile hisse senedi alım satımında çalışan yaklaşık yarım milyon kişi buraya gelir. Önemli yapılar
arasında İngiltere Merkez Bankası, uluslararası bir sigorta kuruluşuna ait yeni Lloyd’s of London Binası ve belediye başkanmın konutu Mansion House sayılabilir.
Londra’nın en eski bölümü olan City of London’da tarihsel Roma duvarının bazı bölümleri hâlâ ayaktadır. Sir Christopher Wren’in 1675-1710 yılları arasında yaptığı St. Paul Katedrali ve önemli ceza davalarının görüldüğü Old Bailey de eski yapılardandır. Tasarımı yine Wren tarafından gerçekleştirilen küçük St. Mary-le-Bow Kilisesi Londralılar için ayrı bir önem taşır. Bu kilisenin çanları çalarken doğanların gerçek Londralı oldukları söylenir.
City of London’u Thames Irmağı’nın karşı kıyısına bağlayan Londra Köprüsü, Eski Roma ve ortaçağ ahşap köprülerinin yerini almak üzere 12. yüzyılda yapılmıştır. 1740’lara kadar Londra’nın tek köprüsü olarak kalan bu köprü, 1960’larda yerine yenisi yapıldıktan sonra sökülerek turistik amaçlarla ABD’de Arizona’ya götürüldü.
İngiltere’nin en ünlü tarihsel yapılarından biri olan Londra Kulesi de City of London yakınlarındadır. 11. yüzyılda I. William’ın buyruğuyla yaptırılan ve sonraki yüzyıllarda yeni eklerle genişleyen bu kule, tarih boyunca saray, kale, darphane ve hapishane olarak kullanılmıştır. Aralarında kraliçelerin, düklerin ve din adamlarının bulunduğu birçok ünlü kişi burada hapsedilmiş ya da idam edilmiştir. Kule, tarihsel bir anıt olmanın yanı sıra bugün kışla olarak kullanılmakta ve İngiliz krallık mücevherleri burada saklanmaktadır. Kule 1894’te açılan, Tower Köprüsü’ne bakar. Köprü Londra’nın en ünlü köprüsüdür. Londra’nın merkezi olarak kabul edilen Charing Cross semti Trafalgar Meydanının güneyindedir. Yakındaki Buckingham Sarayı, İngiltere kral ve kraliçelerinin resmi konutudur. Bugün parlamentonun bulunduğu Westminster Sarayı’nın tam karşısında, 1066’dan beri hükümdarların taç giydiği Westminster Abbey yer alır.
Oxford Caddesi ile Piccadilly Alanı’nı da içeren West End, Londra’nın ana alışveriş ve eğlence merkezidir. Biraz kuzeyde, dünyanın en büyük müzelerinden biri olan British Museum vardır. Müzenin hemen yanında Londra Üniversitesi’nin ana binası bulunur. Ünlü Londra Hayvanat Bahçesi, Regent Parkı’nın içindedir. Londra’nın en büyük camisi de bu parktadır.
Kentin II. Dünya Savaşı’nda bombalanan doğu bölümü savaştan sonra büyük ölçüde yeniden yapıldı. Londra’ya gelen mallar, kente Thames’in ağzı yakınlarındaki Tilbury doklarından girer.
Geniş bir bölgeye yayılan Londra’da merkezdeki Hyde Park ya da batısındaki Richmond Parkı ve Kew Krallık Botanik Bahçesi gibi birçok açık alan bulunur. Bu botanik bahçesinde dünyanın dört bir yanından getirilmiş zengin bir bitki koleksiyonu vardır. Londra’da çok sayıda köy benzeri yerleşim birimi bulunduğu için kent çoğu kez, bir araya getirilmiş bir dizi köy olarak da betimlenir.
Londra’da gıda, giyecek, mobilya gibi sanayilerin yanı sıra basım ve yayımcılık da önemlidir. Dış ilçelerde uçak parçaları, otomobil, elektrikli alet ve makinelerin üretildiği sanayi bölgeleri kurulmuştur.
Banliyö ile merkez arasında ulaşım tren, metro ve geniş bir otobüs ağı ile sağlanır. Uzunluğu 400 kilometreyi geçen Londra metrosu dünyanın en büyük metrolarından biridir. Londra’nın işlek ve dolambaçlı yollarında trafiğin akışı sık sık aksar.
Kentte dünyanın en işlek dördüncü havalimanı olan Heathrow ile Gatwick havalimanları bulunur.
Tarih
Londra, İS 43'te Romalılar tarafından Londinium adıyla kuruldu. 11. yüzyıla gelindiğinde İngiltere’nin en büyük yerleşim birimi olmuştu. I. William 1066’da Londra’yı başkent ilan ederek Westminster Abbey’de taç giydi. Kent 16. ve 17. yüzyıllarda önemli bir ticaret merkezi olarak hızla gelişti. Bu zenginliğine karşın, oldukça pis ve hastalıkların kol gezdiği bir kent olarak kaldı. 1665’te hıyarcık vebası salgını ile karşı karşıya kalan kentte 1666’da çıkan büyük yangın, çoğunluğu ahşap olan evleri kül etti.
19. yüzyılda Londra dünyanın en büyük kentiydi. II. Dünya Savaşı sırasındaki zorlu hava saldırıları büyük yıkımlara yol açtı. Ama uğranılan zarar, 1955’e kadar hemen hemen tümüyle giderildi. 1960’larda yapılan yüksek yapılar Londra’nın görünümünü değiştirdi. Nüfusunun 1970’lerde azalmasına karşın, bugün dünyanın en büyük 20 kenti arasındadır.
Önemli bir turizm merkezi olan Londra’ya turistler, krallık törenleri ile görkemli tarihsel yapıları olduğu kadar, British Museum, Ulusal Galeri ya da Tate Galerisi gibi yerlerde sergilenen değerli sanat yapıtlarını da görmeye gelirler. Londra bale, opera, pop konserleri ve tiyatro gibi sanat gösterileri açısından da önemli bir merkezdir.
