Marc Chagall
(1887-1985). Marc Chagall, 20. yüzyılın en özgün ve ünlü ressamlarından biridir. Yahudi asıllı bir ailenin çocuğu olarak Batı Rusya’da, Vitebsk’te doğdu. Çocukluğunda bir süre Vitebsk’te bir resim ve desen okulunda çalıştı. Daha sonra kısa bir süre St. Petersburg’daki (bugünkü Leningrad) Çarlık Güzel Sanatlar Okulu’nda okudu. 1909’da genç Rus sanatçıları arasında önemli bir yeri olan tiyatro tasarımcısı Leon Bakst ile çalışmaya başladı. Bu çalışmanın etkisi kullandığı renklerde ve çizgisindeki değişimde kendini gösterdi. Koruması altına girdiği bir milletvekili, Chagall’ın 1911-14 yılları arasında Berlin ve Paris’e gitmesini sağladı. Chagall, canlı bir sanat ve kültür merkezi olan Paris’te dönemin önemli şair ve sanatçılarının arasına katıldı. Kübizm Akımı’nın öncüleri olan Picasso ve Braque; kendilerini “yabanıl hayvanlar” (fauves) olarak tanımlayan fovist ressamlardan Robert ve Sonia Delaunay ve 20. yüzyılın en büyük resim ustalarından Henri Matisse’in yapıtlarıyla tanıştı. Chagall, bu sanatçılardan etkilendiyse de, kendine özgü yepyeni bir üslup geliştirmeyi başardı. Sanatçı, Rus köylülerinin ve Musevi ailelerinin yaşamlarından alınmış ayrıntıları ilginç bir düş dünyası içinde canlandırdı.
Chagall 1914’te Vitebsk’e dönerek 1923’e kadar orada kaldı. 1915’te Bella Rosenfeld ile evlendi. 1917 Ekim Devrimi’nin ardından Vitebsk yöresinin sanat sorumlusu olan Chagall bu dönemdeki yapıtlarında, birbirine sarılmış sevgililer ve kucak dolusu çiçeklerle, mutluluğunu ve yaşama sevincini dile getirdi. Vitebsk Üstünde (1914), Yeşil Kemancı (1918) adlı yapıtlar o dönemin ürünleridir. Chagall 1923’te karısı ve kızı Ida ile birlikte SSCB’den ayrılarak Paris’e döndü.
1931’de Ma vie (“Yaşamım”) adlı kitabını yayımladı. II. Dünya Savaşı çıkınca, ailesiyle birlikte New York’a taşındı. Karısı Bella’nın New York’ta ölmesi, Chagall’ın resimlerine yansıyan mutsuz bir dönemin başlangıcı oldu. Bu dönemde karısına ilişkin anıları konu edindiği Onun Çevresinde (Ulusal Modern Sanat Müzesi, Paris) adlı büyük kompozisyonu tamamladı. Chagall 1948’de Fransa’ya yeniden döndü; aynı yıl Vava Brodsky ile evlendi. 1948’de Gogol’ün Ölü Canlar adlı yapıtını, 1952’de La Fontaine’in Masallarım ve 1956’da da Tevrat'ı resimleyerek yayımladı. Dört yıl sonra Vava ile birlikte Fransız Rivierası’ndaki Saint-Vence’a yerleşti. Yaşamının sonuna kadar burada çalışmalarını sürdüren Chagall 98 yaşında öldü.
Chagall çok yönlü bir sanatçıydı. Resim ve heykelin yanı sıra sahne dekorları, duvar resimleri, kitap resimleri, vitraylar yaptı. Maurice Ravel’in Daphnis ve Chloe adlı operasının, son yıllarında da New York Metropolitan Operası’nın dekor ve giysilerini hazırladı. Yapıtlarında çok çeşitli konuları işleyen Chagall, Buket ve Uçan Aşıklar (Tate Galerisi, Londra) adlı yapıtında tutkulu âşıkları, Beyaz Çarmıha Geriliş'te (Chicago Sanat Enstitüsü) toplumsal kaygılarını, Sirk'te de (Belediye Müzesi, Amsterdam) mizah anlayışını ortaya koydu. Pek çok resminde insan ve hayvanlar yerçekimi yokmuş gibi havada uçarlar. Gerçeküstücü bir anlayışla yaptığı resimlerinde, figürleri mantığa aykırı olsa da, yaşadığı dönemin gerçekliklerini yansıtmada başarılı oldu. Chagall’ın yarattığı düşsel dünya, genç sanatçılar üzerinde büyük bir etki yarattı. Gerçeküstücü Akım’ın önemli ressamlarından Salvador Dali ve Rene Magritte, Chagall’ den etkilenen sanatçılar arasındadır.
