Necil Kazım Akses
Necil Kazım Akses,Türk bestecisi (İstanbul 1908). İlkokulda keman, ortaokulda Mesut Cemil Tel'den viyolonsel öğrenmeye başlayan Necil Kazım Akses, Darülelhan'dayken Cemal Reşit'ten armoni dersleri aldı. İstanbul Erkek Lisesi'ni bitirip (1926), müzik çalışmalarını Viyana'da Devlet Müzik ve Temsil Akademisi'nin Viyolonsel ve Kuram bölümünde sürdürdü; besteci ve müzik eleştiricisi Joseph Marx ile çalıştı (1931). Akademi'yi bitirince İleri Kompozisyon bölümüne kabul edilip, Prag Devlet Konservatuvarı'nda Josef Suk ile yüksek besteleme çalıştı. Yurda dönünce (1934) Musiki Muallim Okulu'na biçimbilim ve ölçübilim öğretmeni olarak atanıp, okulun devlet konservatuvarı haline getirilmesi için Milli Eğitim Bakanlığı tarafından, Paul Hindemith ile birlikte Ankara Devlet Konservatuvarı'nı kurmakla görevlendirildi. Ankara Devlet Konservatuvarı müdürlüğüne (1948), Güzel Sanatlar genel müdürlüğüne (1949), İsviçre (1954) ve Almanya (1955) kültür ataşeliklerine, Devlet Operası genel müdürlüğüne (1958) getirildi. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından Türkiye Cumhuriyeti'nin "devlet sanatçısı" unvanıyla ödüllendirildi. Hacettepe Üniversitesi'nde ve Ankara Devlet Konservatuvarı'nda öğretim görevliliği yaptı. 1992'de Sevda-Cenap And Müzik Ödülü'nü aldı.
Necil Kazım Akses'in Hayatı
Büyük formlara ilgi duyan Akses'in partisyonları kalabalık, yüklü, kalın ve uzundur. Yapıtlarında tonal çerçevenin dışına pek çıkmamış, Türk makamlarından yararlanarak genellikle "modal" bir çoksesliliğin sınırları içinde kalmıştır. Önceleri halk müziğinin ritim ve ezgi öğelerine yapıtlarında yer veren sanatçı, sonradan yerel öğeleri kendi müziğinin içinde daha ustalıkla eriterek evrensel bir dile ulaşmıştır.
Necil Kazım Akses'in Eserleri
Başlıca yapıtları: Prelüd ve Fügler (piyanoı için, 1929), Mete (bir perdelik opera, 1934), Çiftetelli (orkestra için senfonik dans; Prag'da çalındı; Universal-Edition yayını, 1934), Minyatürleri piyano için yedi parça, İstanbul'da ve 27 Mayıs 1947'de Prag'da çalındı, Papajorjiu yayını, 1936), Itri'nin "Nevakar"ı Üzerine Scherzo (büyük orkestra için, 1970), 50. Yıl Marşı (ses ve orkestra için, 1973), Senfonik Destan (soprano, koro ve orkestra için, 1973), İdili solo viyolonsel ve orkestra için, 1980), Barış İçin Savaş(senfonik şiir, 1981), 4. Senfoni (1984), Hayır mı Evet mi? (ses ve piyano için lied, 1988).
