Roland Barthes
Roland Barthes, Fransız yazarı ve eleştirmeni (Cherbourg 1915-Paris 1980). Le Degré Zéro de l'Écriture (Yazının Sıfır Derecesi, 1953) adlı yapıtından, Roland Barthes par Roland Barthes (Roland Barthes'ın Gözüyle Roland Barthes,
1975) adlı yapıtına uzanan çalışmalarıyla çağdaş "eleştirenin en özgün yollarından .birini açan Roland Barthes, para sıkıntısı, hastalık ve Gide'in Günce'sinin (Journal) okunmasıyla geçen gelişme yıllarından bir rahatlık felsefesi çıkarmıştır (dolaysız ve duyarlı bir biçimde kavradığı olguları kendi kişiliğine uyarlama; öğretilerden ve kalıplaşmış anlatım biçimlerinden uzak durma); bu felsefe, onun konularla ilişkisinin de temelidir. Kişilik üstündeki ideoloii, bilimsel yanılsama ve militan bağlanma biçimindeki üç tür "baskı"ya karşı çıkan Barthes, toplumsal ilişkileri ve bunların dışavurumunu ortaya koymaya çalışmış, bu çabasını üç evrede gerçekleştirmiştir. Gündelik toplumsal davranış biçimlerine yönelik bir eleştirinin egemen olduğu etnolojik evre (Mythologies [Söylenceler, 1957]); dil bilimin bir genel göstergeler bilimi oluşturmak için kullanıldığı gösterge bilimsel evre (Elements de Sémiologie [Gösterge Bilim İlkeleri,
1965]; Critique et Vérité [Eleştiri ve Gerçek, 1966]; Système de la Mode [Moda Dizgesi, 1967]); Tel Quel dergisi topluluğunun araştırmalarıyla ve Jacques Lacan'ın çalışmalarıyla bağıntılı olarak Balzac'ın yapıtlarındaki anlamlı dikkatsizlikleri ortaya koymaya ve çözmeye (S/Z, 1970), yemek hazırlama ve şiir yazma kurallarının uyumuyla dikkati çeken Japonya'nın yadırgatıcılığım belirlemeye (l'Empire des Signes [Göstergeler İmparatorluğu, 1970]), erotizm, gizemcilik ve düşsel imgelem arasındaki beklenmedik bağıntıları (Sade, Fourier, Loyola, 1971) göstermeye çalıştığı betiksel evre.
Roland Barthes'in Hayatı
Barthes, önceleri "yeni eleştiri" akımının önderi sayılmış, daha sonraysa kendisini "betiğin tadı"na (Le Plaisir du Texte [Betiğin Tadı, 1973]) kaptırdığı ve bilimsel kesinlikten uzaklaştığı için eleştirilere uğramıştır; bunun nedeni, yöntemindeki ikili özelliğin iyi bilinmemesidir.
Roland Barthes'in Eserleri
Söz konusu özelliklerin birincisi, kendisini davranıştan düşünceye götüren nesne ve kavramların plastik kavranışı, İkincisiyse kitleselleştirmenin (dogmatizm, egemen ideoloji) yadsınmasıdır. Bu özellikler Barthes'ın bilimsel kaynakları, örnek olmaktan çok "simge" olarak ele almasına yol açmıştır. Sınıflandırmalardan hoşlanmaması ve bir özdeşlik yaratan ayrımlara olan tutkusu, sürekli olarak bir kurumdan öbürüne kayması ve kendisine sürekli "çizgi dışı" (marjinal) bir konum seçme eğilimi, "kısa" yazılar yazmayı (sözlüksel birim sıralamaları, parça parça yazılar, vb.) yeğlemesi, eğretilemeyi "güldürü öğesi" ya da nakarat gibi kullanması (bir deyim ya da durumu, parçalanana ya da yapı değiştirene kadar sürdürmesi), bu kısa yazıları edebiyat kurallarından çok müzikli şemalara göre düzenlemesi (besteci Webern'in Kısa Parçalanma tutkundu) de, söz konusu özelliklerin sonucudur. Kısacası, Barthes'ın yapıtı, yazıyı "bedenin süzgecinden geçiren", kişiyi bir bilim ya da eğitbilime değil, zekânın ve arzunun bir "yeni sanat"ına götürmek isteyen, tat verici bir yapıttır.
