Saksağan
Kargagillerden (Corvidae familyası) olan saksağanlar uzun kuyruklu, zeki kuşlardır. Avrasya’da ve Kuzey Amerika’da yaşayan bayağı saksağan (Pica pica) en iyi bilinen saksağan türüdür. Uzunluğu 45 cm olan bu türün başı, boynu, göğsü, sırtı ve kısmen kanatları siyah, uzun kuyruğu ışıkta yeşil parıltılı, öbür bölümleri beyazdır.
Saksağanlar kaba ve yüksek bir sesle öten gürültücü kuşlardır. Yerde genellikle böceklerle beslenmekle birlikte, baharda bazen başka kuşların yuvalarını yağmalayıp yumurtalarını ve yavrularını çalarlar. Oldukça yavaş uçar, bir yere konduklarında dengelerini sağlamak için kuyruklarını kaldırırlar.
Saksağanların yuvası ağaçların tepesinde ya da çalılar arasındadır. Çalı çırpıdan yaptıkları geniş yuvalarını toprak ve ince köklerle döşerler. Kubbe biçimindeki yuvanın yandan bir giriş deliği vardır. Dişi yuvaya kahverengi desenli, yeşilimsi 5-8 yumurta bırakır. Palazlanan yavrular soluk renkli ve kısa kuyrukludur. Yavrular kolayca eğitilebilir.
Bazı saksağanların coğrafi dağılımı oldukça ilginçtir. San gagalı Amerika saksağanı (Pica nuttali) yalnız California eyaletinin yoğun biçimde tarım yapılan orta kesimlerinde yaşar. Mavi kanatlı saksağan (Cyanopica cyanus) İspanya, Portekiz, Çin’in doğusu ve Japonya’da yaşar. Ama Avrasya’nın bu iki ucu arasında kalan hiçbir yerde bulunmaz.
Saksağanların en renkli türleri dönenceler arasında kalan kuşakta yaşar. Bunlar arasında Asya’nın güneydoğusunda yaşayan yeşil saksağan (Cissa chinensis) ve Sri Lanka’da yaşayan mavi saksağan (Cissa ornata) sayılabilir.
