Selim (Osmanlı Padişahları)
Osmanlı Devleti’nde Selim adlı üç padişah vardır.
Selim I (1470-1520). YAVUZ SULTAN SELİM sayfasında anlatılmıştır.
Selim II (1524-1574). 11. Osmanlı padişahıdır. Sarı Selim olarak da anılır. Kanuni Sultan Süleyman’ın oğludur. İstanbul’da doğdu. Sarayda eğitim gördükten sonra 1542’de Konya sancakbeyliğine atandı. Ertesi yıl ağabeyi Mehmed’in ölümüyle boşalan Manisa sancakbeyliğine gönderildi. Selim 1558’e kadar süren bu görevi sırasında babasının bazı seferlerine katıldı. 1558’de Kütahya sancakbeyi olan kardeşi Bayezid’le aralarında anlaşmazlık baş gösterince Kanuni Sultan Süleyman, Selim’i Konya sancakbeyliğine, Bayezid’i de Amasya sancakbeyliğine atadı. Ama Bayezid bu karara uymayıp bir ayaklanma başlattı. Selim kardeşini izleyerek iki kez yenilgiye uğrattı. Bayezid 1559’da İran’a sığındı ve orada öldürüldü. Bundan sonra tek şehzade olarak kalan Selim babasının Zigetvar Kuşatması sırasında ölmesi üzerine Belgrad’a giderek tahta çıktı (1566).
II. Selim, Kanuni Sultan Süleyman’ın son sadrazamı Sokullu Mehmed Paşa’yı görevinde bıraktı. Güçlü bir devlet adamı olan Sokullu Mehmed Paşa, II. Selim’in hükümdarlığı süresince devleti tek başına yönetti.
II. Selim döneminde Avusturya ve İran’la barış antlaşmaları yapılarak büyük seferlerden kaçınıldı. Ama II. Selim, Sokullu Mehmed Paşa’nın karşı çıkmasına aldırmayarak Venedik’in elindeki Kıbrıs’ın alınmasını istedi. Lala Mustafa Paşa’nın komutasındaki ordu ve donanmanın 1570’te başlattığı Kıbrıs seferi 1 Ağustos 1571’de Magosa’nın alınmasıyla tamamlandı. Kıbrıs’ın Osmanlılar’ın eline geçmesi Avrupa devletlerini telaşlandırdı. Akdeniz’deki güçlerini göstermek amacıyla papanın öncülüğüyle oluşturulan Haçlı donanması 7 Ekim 1571’de Osmanlı donanmasını İnebahtı’da ağır bir yenilgiye uğrattı. Ama ertesi yıl Kılıç Ali Paşa’nın komutasında Akdeniz’e açılan Osmanlı donanması karşısında Venedik bu kez papadan destek görmeyince barış istemek zorunda kaldı. 1573’te imzalanan antlaşmayla Venedik, Osmanlı Devleti’nin Kıbrıs üzerindeki egemenliğini kabul etti.
1574’te İstanbul’da ölen II. Selim, Selimi mahlasıyla şiirler de yazmıştır. Osmanlı mimarlığının en görkemli yapıtlarından olan Edirne’deki Selimiye Camisi’ni de II. Selim yaptırmıştır.
Selim III (1761-1808). 28. Osmanlı padişahıdır. III. Mustafa’nın oğludur. Çocukluğu babasının (1754-74), gençliği amcası I. Abdülhamid’in (1774-89) padişahlığı döneminde geçti. III. Selim’in padişah olduğu yıl (1789) Fransa’da büyük devrim hareketi başlamıştı. Osmanlı Devleti ise Avusturya ve Rusya’ya karşı giriştiği savaşlarda yenilgi üstüne yenilgi alıyordu. III. Selim orduyu ve devleti yenilemek gerektiğini görüyor, bu yolda babasının ve amcasının padişahlıkları döneminde atılan adımları daha ileri götürmek istiyordu. Ağır koşullarla 1791’de Avusturya, 1792’de de Rusya ile barış yapıldıktan sonra, hazırlanan planı uygulamaya başladı. Nizam-ı Cedid adı verilen bu plan öncelikle orduyu yenileştirmeyi amaçlıyordu. 1806’ya kadar süren bu çabaların küçük çaplı da olsa başarılı sonuçlar verdiği görüldü. Örneğin 1798’de Mısır’a saldıran Napolyon Bonapart’ı Akkâ’da durduran Cezzar Ahmed Paşa’nın ordusunda Nizam-ı Cedid birlikleri de vardı.Ama bu yeniliklerden dolayı çıkarları tehlikeye düşen yeniçeriler, ulema ve bazı yüksek devlet görevlileri ile Rumeli’deki âyanlar tepkilerini açığa vurmaya başladılar. Bunların kışkırtmalarıyla 1807’de İstanbul’da patlak veren Kabakçı Mustafa Ayaklanması sonunda III. Selim tahttan indirildi ve Topkapı Sarayı’nda gözaltına alındı. Yeni Padişah IV. Mustafa’nın kısa süren padişahlığı sırasında, III. Selim’in başlattığı bütün yenileşme çabalarına son verildi, Nizam-ı Cedid birlikleri dağıtıldı. Bununla birlikte Rumeli’ye kaçan Nizam-ı Cedid yanlıları Rusçuk âyam Alemdar Mustafa Paşa’nın çevresinde toplanarak bir güç oluşturdular. Alemdar Mustafa Paşa Temmuz 1808’de III. Selim’i yeniden tahta çıkarmak amacıyla İstanbul’a yürüdüyse de IV. Mustafa, III. Selim’i öldürttü. Alemdar Mustafa Paşa da IV. Mustafa’yı tahttan indirip II. Mahmud’u padişah yaptı.
Sanatçı bir kişiliği olan III. Selim müzik ve edebiyatla yakından ilgilenmiştir. Ney ve tanbur çalmış, klasik Türk müziği tarzında besteler yapmıştır. İlhamı mahlasıyla yazdığı şiirleri de bir Divan'da (1959) toplanmıştır.