Sicilya
Sicilya, Akdeniz’in en büyük adasıdır. Bağlı olduğu İtalya’nın en güney ucundan 16 km genişliğindeki Messina Boğazı ile ayrılır. Kuzeyindeki birkaç küçük adayla birlikte özerk bir yönetim bölgesi oluşturur.
Sicilya kabaca üçgen biçiminde, doğal güzelliğiyle ünlü bir adadır. Yüzölçümü 25.460 km2’dir. Kuzey kıyısında yükselen sarp dağlar, İtalya anakarasındaki Apennin Dağları’nın uzantısıdır. Doğu kıyısı yakınlarındaki Etna, 3.323 metre ile Avrupa’nın en yüksek etkin yanardağıdır. Adanın büyük bölümü kuzeyden güneye doğru alçalan engebeli bir yayladır. Özellikle kuzeyinde dar kıyı ovaları yer alır.
Sicilya’da yazlar sıcak ve kuru, kışlar ılık geçer. Yağış oranı düşüktür. Adanın başlıca sorunlarından biri susuzluktur. Yamaçları örten doğal orman örtüsü tarım için toprak kazanmak amacıyla neredeyse bütünüyle yok edilmiştir.
Sicilya İtalya’nın yoksul bir bölgesidir. Bir ada oluşu ve ülkenin en güney ucunda yer alışı yüzünden İtalya’nın öteki kesimleriyle ilişkisi kesik gibidir. Halkın büyük bölümü çiftçilikle geçinir. Adada, anakarada yaşayan İtalyanlar’ın bile anlamakta güçlük çektiği bir lehçe konuşulur. İtalya’da yetişen limon ve portakalların çoğu Sicilya’da üretilir. Alçak yamaçlarda ve kıyı ovalarında turunçgillerden başka zeytin, badem, üzüm ve çeşitli sebzeler yetiştirilir. Sicilya’nın kuzey kıyısında yer alan Palermo’nun gerisindeki vadi, tadına doyulmaz portakallarından ötürü “Conca d’Oro”
(altın kabuk) adıyla anılır. Batıdaki Marsala Ovası şarabıyla ünlüdür.
Sicilya’nın engebeli iç kesimleri, 1950’lere kadar çok düşük ücretle işçi çalıştırılan büyük çiftliklere bölünmüştü. 1950’den bu yana devlet bu toprakları kamulaştırarak köylüler arasında paylaştırdı. Adada en çok buğday ekilirse de, üretim düşüktür. Engebeli çayırlar koyun ve keçi otlatmaya elverişlidir. Bundan başka az sayıda sığır beslenir. Ada halkının büyük bölümü tepelerde kurulu kasaba ve köylerde yaşar.
İtalya balıkçılık filosunun yaklaşık dörtte birini Sicilya’nın balıkçı tekneleri oluşturur. En çok orkinos avlanır. Adada balık, meyve ve sebze konserveciliği yapılır. Oldukça katışıksız halde kükürt elde edilir. Başlıca sanayileri petrol çıkarımı ve arıtımı, kimyasal madde, plastik eşya, çimento ve gübre üretimidir.
Kuzey kıyısında doğal bir liman olan Palermo adanın yönetim merkezidir. Başlıca büyük kentler Catania ve Messina’dır. Messina’da 28 Aralık 1908 günü tarihin en büyük depremlerinden biri oldu. Bu depremde 83 bin kişi, yani kent nüfusunun yarısından çoğu yaşamını yitirdi.
İtalya ve Sicilya’daki demiryolları Messina ile anakara arasında işleyen bir feribotla birbirine bağlanır. Adanın karayolları iyidir. Ama, köyler arasındaki yollar taşlık ve dar olduğu için yükler ancak eşek sırtında taşınabilmektedir.
Tarih
Sicilya’da ilk yerleşimler 10 bin yıl kadar önce kurulmuştu. Adada İÖ 8. yüzyılda Fenikeliler ve Yunanlılar yerleşim merkezleri kurdular. Özellikle güneydoğudaki liman kenti Siracusa’da Eski Yunanlılar’dan kalma pek çok kalıntıya rastlanır. İÖ 3. yüzyılda Roma’nın ilk eyaleti olan Sicilya, ortaçağ başlarında Vandallar, Ostrogotlar, Bizanslılar ve Araplar’ca istila edildi. 11. yüzyılda ise İtalya’nın güneyi ile birlikte Norman egemenliğine girdi. 13. yüzyıl sonunda İspanyollar’ın eline geçti.
1443’te İspanyollar İtalya’nın güneyi ile Sicilya’yı birleştirdikten sonra bölge İki Sicilya Krallığı adıyla anılmaya başlandı. Ama bu birlik 16.-19. yüzyıllar arasında zaman zaman kesintiye uğradı. 1815’te resmen İki Sicilya Krallığı adını aldı. 1860’ta Giuseppe Garibaldi 1.000 gönüllüsüyle Sicilya’ya çıktı. Ada ertesi yıl, yeni kurulan birleşik İtalya Krallığı’nın bir parçası oldu. 1947’de ise bölgesel özerklik kazandı. Sicilya’nın kendi parlamentosu vardır. Roma’daki İtalyan hükümeti de adaya her türlü yardımda bulunmaktadır.
Sicilya, dünya çapında yaygın bir suç örgütü olan Mafya'nın doğum yeri olarak da ünlüdür. Adada ortaçağın sonlarında istilacı Norman, İspanyol ve Arap yönetimlerini devirmek amacıyla mafie adı verilen gizli silahlı gruplar örgütlenmişti. 1820-48 yılları arasında, çiftliklerinde çok az oturan toprak sahiplerinin mülklerini haydutlara karşı korumak amacıyla kiraladığı bu gruplar giderek bağımsızlaştı ve başına buyruk bir güç oldu. II. Dünya Savaşı’ndan sonra özellikle Palermo’da yuvalanarak rüşvet, şantaj, kaçakçılık işlerine girdi. Kan davası gütme, sır saklama ve hiçbir koşulda adalet için resmi makamlara başvurmama ilkesinden hareket eden mafya üyelerinin bir bölümü ABD’ye göç ettikten sonra bu ülkede 20. yüzyılın en büyük suç örgütünü kurdular.
Nüfusu 5.051.413’tür (1985).
