Sofya
Sofya, bir Doğu Avrupa ülkesi olan Bulgaristan’ın başkentidir. Ülkenin batısında, Balkan ve Rodop dağları arasındaki verimli düzlükte kurulmuştur.
Bugünkü Sofya’nın yerindeki ilk önemli yerleşme İÖ 8. yüzyılda, bir Trak kabilesi olan Serdiler’ce kurulmuştu. İÖ 1. yüzyılda Romalılar’ın eline geçen kent İS 2. yüzyılda gelişmeye başladı. I. Constantinus’un imparatorluğu sırasında en parlak dönemini yaşadı. 4. yüzyılın sonlarında Bizans İmparatorluğu’nun parçası durumuna geldi. 5. yüzyılın ortalarında Hunlar’ca yağmalanan kent, 9. yüzyılda Bulgar Devleti’ne bağlandı ve Sredets âdını aldı. 1018’den 1185’e kadar yeniden Bizans egemenliğine girdi. 1185’te, bağımsızlığını kazanan Bulgar Devleti’nin bir parçası oldu. 1382’de Osmanlılar’ın eline geçti. 500 yıllık Osmanlı egemenliği sırasında bir Müslüman-Türk kenti özelliği kazandı ve Rumeli eyaletinin merkezi oldu. 1878’de Rus ordularınca Osmanlılar’dan alındı ve bir yıl sonra Bulgaristan’ın başkenti oldu. II. Dünya Savaşı’nda Almanlar’ın işgal ettiği Sofya büyük yıkıma uğradı. 1944’te SSCB birlikleri tarafından kurtarıldı.
Bulgarlar, birkaç cami dışında Osmanlı döneminden kalma tüm yapıları yıktığı için Sofya’da o döneme ait çok az yapıya rastlanır. Kentteki eski yapılar arasında Bizans üslubunda birkaç kilise sayılabilir. Kentin bugünkü adı, 6. yüzyılda I. Jüstinyen tarafından yaptırılan ve sonradan birkaç kez onarılan Sveta Sofiya Kilisesi’nden gelir. Kilise 1925’te bir bombalı saldırıda büyük zarar görmüş, sonra yeniden yapılmıştır. 1878’de Osmanlı egemenliğine son veren Rus ordularının anısına yapılmış olan Aleksandr Nevski Katedrali’nin yanında krallık sarayı (bugün müze) ve parlamento yer alır. Bulgar devlet adamı Georgi Dimitrov’un anıtmezarı da Sofya’dadır.
Sofya II. Dünya Savaşı’nda Müttefik hava kuvvetlerince bombalanmıştı. Sonradan sosyalist yönetim kenti yeniden kurdu. Sofya’nın merkezinde, geniş caddeler boyunca sıralanan yüksek yapılar, geniş parklar ve alanlar vardır. Kentin dış mahallelerinde işçilerin oturduğu büyük blok apartmanlar yer alır. Toplu taşımacılık tramvay ve troleybüslerle yapılır. Kent yakınındaki Vitoşa Dağı’na teleferikle çıkılabilir. Sofya’da çok sayıda müze vardır. Kent ayrıca kaplıcalarıyla da ünlüdür.
Sofya sebze, meyve bahçeleri ve mandıralarla çevrilidir. Batısındaki kömür madenleri, makine, dokuma, deri, kauçuk ve kimyasal madde fabrikalarıyla birlikte, kentin önemli bir sanayi merkezi durumuna gelmesine yardımcı olmuştur. Bulgaristan hava ve demiryolu ulaşımının merkezi Sofya’dır.
Sofya’nın nüfusu 1.128.859’dur (1988).
