Art deco
Art deco, 1910-1940 yılları arasında etkili olan sanat üslubu. Genellikle çok bakışımlı, oldukça üsluplaştırılmış doğal ve geometrik biçimleriyle ayırdedilen, Art nouveau'ya tepki olarak ortaya çıkan Art deco'nun iki önderi, 1900'lerdeki çalışmaları sonraki yıllar içinde ortaya çıkacak yapıtların habercileri olan İskoçyalı Charles Mackintosh ve AvusturyalI Josef Hoffmann'dır.
Hoffmann'ın Brüksel'deki sade yapısı Stoclet sarayı (1905-11), Gustave Klimt'in yaptığı döneme göre ileri mozaik panolarıyla, Art nouveau'dan Art deco'ya geçişin ilk yapıtı oldu. 1903'te Hoffmann, ilk Art deco tasarımlarını gerçekleştiren çalışma grubu Wiener Werkstätte'yi kurdu.
Bu kavramlar, 1910'da Paris'te, Louvre'da gerçekleştirilen, "Münih ve Viyana'dan Dekoratif Sanatlar" sergisiyle tanıtıldı. Sergide Art nouveau'yla oldukça çelişen, XIX. yy. yeni klasik Biedermeier üslubunun basitleştirilmiş halinin ve halk sanatının üstüne kurulu bir üslup egemendi. 1910'da Paris'te bir başka önemli gösteri, Serge Diaghilev'in Rus Baleleri topluluğunun sergilediği Şehrazat oldu. Leon Bakst'ın hazırladığı kostümler, moda dünyasında, "Doğu tarzı"nı bir anda ön plana çıkardı. Paul Poiret hemen bu yeni modaya uygun ürünler gerçekleştirip, 1912'de Art deco düşüncelerini geliştirmek için "Atelier Martine'' adlı tasarım okulunu kurdu. Bu arada Coco Chanel, Art deco üslubuna uygun mücevherlerle süslediği kadın modasını yaratırken, kübist renkler ve biçimler kullandı.
Afrika heykelleri, eski Mısır ve Güneybatı Amerika Kızılderili sanatları ile Eski Çağ Yunan sanatı, bu yıllarda Artdeco'yu etkilediler. 1925'te Bauhaus ve uluslararası üslubun etkileriyle Art deco, sanayi çağını yansıtan ve böylece sanayi devriminin başından beri sanatçıların ve tasarımcıların geliştirmek istedikleri, sanat ve makine üretimi arasında uzlaşmayı sağlayan son bir gelişme gösterdi.
Dekorasyonda Art deco temaları, genellikle geometrik üsluplaştırmalar haline getirilmiş klasik motiflerdi. Edgar Brandt, dövme-demir perdeleri bakışımlı fıskiyelerle süsledi; Emil Ruhlman, abanoz dolaplara fildişi kakmalarla geometrik bir katılık içinde çiçek demetleri yaptı: René Laligue, buzlu cam ya da kristal levhaları asitle yakarak, kurt köpeği ya da ceylanla gezinen zarif kadınlar gibi sahneler işledi. Jean Puifocat ve Daum, soyut geometrik biçimler kullandılar.
Art deco terimi, uygulandığı yıllarda değil (o yıllar boyunca "art modeme", "modernistic", "Jazz pattern" vb. adlarla anılmıştır), bu üsluba ilginin yeniden canlandığı 1960 yıllarında, 1925'te Paris'te açılmış olan Exposition İnternationale des Arts Decoratifs et İndustriels Modernes’den (Uluslararası Modern Süsleme ve Sanayi Sanatları Sergisi) türetilmiştir.