Bilgi Diyarı

Aşağıdaki Kutu ile Sonsuz Bilgi Diyarı'nda İstediğinizi Arayabilirsiniz...

Asalaklık

  • Okunma : 801

AsalaklıkBir organizma türünün (asalak) başka bir organizma (konak) zararına beslendiği, öbür ana metabolizma gereksinmelerini bu organizmadan sağladığı ortak yaşama ilişkisi. Asalaklığın evrimleşmiş türlerinde, yararlanılan organizmalara (konak) yok denecek kadar az zarar gelir. Buna karşılık tehlikeli asalaklar, kuduz gibi hastalıklara neden olabilirler.

Aşağı yukarı bütün yaşama biçimleri asalaklıktan etkilenebilir; sözgelimi bakteriler bile, kendilerini yok eden küçük virüsler tarafından zarar görebilirler. Kalıtım düzleminde, bir bakteri kromozomuna (konak) eklenen virüsten oluşan nükleik asit, kromozomla asalaklık ilişkisindedir; genellikle uyku (etkisizlik) evresinde kalır; ama ender olarak çoğalıp, konağını öldürebilir.

Not: Amipli dizanteriye, besinlerle insan bedenine giren Entamoeba histoylica adlı bir hücreli yol açar. Besinlerle alınan Entamoeba kistleri, ince bağırsağa ulaşır ve açılırlar. Bu açılmayla amip "trofozoit" adı verilen biçimleri oluşturmak için bölünür. Hastalığa yol açmayan trofozoitler, kalınbağırsağa geçer, bağırsak bakterileriyle beslenirler. Hastalığa yol açan trofozoitlerse, bağırsak çeperine yerleşir, orada çoğalırlar ve protein sindiren enzimlerini kullanarak bağırsak dokusunu parçalarlar. Kan dolaşımına geçerlerse,akciğerlere, karaciğere ya da beyine taşınabilir ve ulaştıkları yerlerde apse oluşumuna yol açarlar. Amipler bağırsak çeperinden genellikle kist biçimleriyle ayrılır ve konağın bedeninden dışkıyla atılırlar. Sonra, bulaştıkları besinleri ya da suları kullanan başka bir insana geçerler.