Aziz Nesin
(doğumu 1915). Asıl adı Mehmet Nusret olan gülmece yazarı Aziz Nesin, İstanbul’da yoksul bir ailenin çocuğu olarak doğdu. Darüşşafaka’da, Kuleli Askeri Lisesi’nde okudu. 1937’de Harp Okulu'nu, 1939’da Askeri Fen Okulu’nu bitirdi. 1944’te üsteğmen rütbesindeyken ordudan çıkarıldı. Bir süre değişik işler yaptıktan sonra Yedigün, Karagöz, Tan gazete ve dergilerinde çalıştı. 1946’da Sabahattin Ali ile birlikte çıkardığı Markopaşa adlı gülmece dergisi büyük ilgi topladı. Resmi makamlarca sık sık kapatılan derginin yayımını Merhumpaşa, Malumpaşa gibi adlarla 1950’ye kadar sürdürdü. Bir süre kitapçılık ve fotoğrafçılık yaptı. 1954’te yeniden yazarlığa döndü; çeşitli gazete ve dergilerde gülmece öyküleri, fıkralar yazdı. 1956'da Kemal Tahir’le birlikte açtığı Düşün Yayınevi'ni 1958’den sonra tek başına sürdürdü. 1962'de Zübük adlı gülmece dergisini yayımladı. 1963’te yayınevi yanınca kendini tümüyle yazarlığa verdi. 1972’de yapıtlarının gelirini, kimsesiz ve yoksul çocukları yetiştirmek amacıyla kurduğu Nesin Vakfı’na bağışladı. Bu vakıf adına edebiyat yıllıkları çıkardı. 1979-89 arasında Türkiye Yazarlar Sendikası’nın başkanlığını yürüttü. Yazıları ve eylemleri dolayısıyla birçok kez yargılanan Aziz Nesin toplam beş buçuk yıl hapis yattı.
Edebiyata şiir ve öyküyle başlayan Aziz Nesin daha sonra gülmece türüne yöneldi. Geleneksel gülmeceye çağdaş bir boyut kazandıran gülmece öyküleri ve romanlarında gerçekçi bir bakış açısıyla Türkiye’nin toplumsal yapısını ve toplumda yaşayan insanları çeşitli yönleriyle yansıtmaya çalıştı. Toplumsal yapıdaki çarpıklıkları, kurumlarm işleyişindeki aksaklıkları çarpıcı biçimde sergiledi. İşçisinden siyaset adamına, işverenine kadar toplumun her kesiminden insanları toplumsal konumları içinde başarıyla ele alıp anlattı. Halktan kişilere belli bir sevecenlikle yaklaşırken, fırsatçıları, vurguncuları acımasızca yerdi. Yalın, sürükleyici anlatımı, güldürürken duygulandıran ve düşündüren gülmece anlayışı yapıtlarının geniş halk kitlelerince benimsenmesini sağladı.
Aziz Nesin oyunlar da yazdı. Oyunlarının bir bölümü daha önce yazdığı gülmece öyküleri ve romanlarından uyarlanmadır. Doğrudan tiyatro yapıtı olarak yazdığı oyunlarda düşünce öğesi önemli bir yer tutar. Tipler, mekânlar ve durumlar gerçek yaşamdan kaynaklanmakla birlikte soyutlaştırılmış bir biçimde verilir. Sözgelişi kişilerin adları anlamsızdır ve bilinmeyen ülkelerde yaşarlar. Bu oyunlarda Aziz Nesin, öykülerinde gülünç yanlarıyla yansıttığı gündelik yaşamdaki saçmalıkların nasıl daha korkunç boyutlara ulaşabileceğini gösterir. Daha iyi bir dünyanın kurulması için insanların el ele vermesi, sorumluluklarını anlaması gerektiğine dikkat çeker.
Yapıtlarının sayısı 90’a yaklaşan Aziz Nesin’in kitapları 1955’ten bu yana sürekli yayımlanmaktadır. İt Kuyruğu (1955), Fil Hamdi (1955), Kazan Töreni (1957), Yeşil Renkli Namus Gazı (1964), Maçinli Kız İçin Ev (1987) gibi öykü kitaplarının yanı sıra, Gol Kralı Sait Hopsait (1957), Zübük (1957), Şimdiki Çocuklar Harika (1967), Surname (1976), Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz (1977) gibi romanları sayılabilir. Biraz Gelir misiniz (1958), Bi Şey Yap Met (1959), Çiçu (1970) ise oyunlarından bazılarıdır. Birçok anı kitabı olan Nesin şiirlerini de kitap olarak yayımladı. Ülkemizde yapıtlarıyla Karacan Armağanı (1969), Türk Dil Kurumu Tiyatro Ödülü (1970), Madaralı Roman Ödülü (1979) alan Aziz Nesin’in yapıtları birçok yabancı dile çevrildi. Yurtdışında da 1956 ve 1957’de Altın Palmiye (İtalya), 1966’da Altın Kirpi (Bulgaristan), 1969’da Krokodil (SSCB), 1975’te Lotus (Asya-Afrika Yazarlar Birliği), 1977’de Hitar Petar (Bulgaristan) ödüllerini aldı.
