Çardak Kuşu
Çardak Kuşu, adım kuru ya da yeşil küçük dallardan yaptığı, otlarla ve çeşitli cisimlerle bezediği güzel çardaktan alır. Erkek kuşun dişisini çiftleşmeye çağırmak için yaptığı bu çardak kuşun yuvası değildir. Dişinin yumurtlamak için ağaç ve çalılar arasında hazırladığı çanak biçimli basit yuva çardağın biraz ötesinde bulunur.
Ötücükuşlar içinde bir familya oluşturan çardakkuşları yalnızca Avustralya ve Yeni Gine ile yakınlarındaki adalarda yaşar. Çardakkuşunun 17 türünün de kendilerine özgü yöntemlerle ve ayrı biçimlerde hazırladıkları çardakları vardır. En iyi bilinen çardakkuşu türü Avustralya’da Queensland’ın kuzeyinden Victoria’nın güneyine kadar olan kıyı bölgesinde yaygın olarak görülen Ptilonorhynchus violaceus'tur. Erkekleri parlak mavi pırıltılı siyah, dişiler ise genellikle grimsi yeşil renktedir. Erkeğin tüyleri birkaç yılda tamamlanır. Hem erkeğin hem de dişinin gözleri çok parlaktır. Erkek kuş kuracağı çardak için önce ince dallardan yuvarlak ve hasır gibi bir taban hazırlar; sonra bu tabanın iki yanma diklemesine dallar yerleştirir. Bu dallar üst uçlarda hafifçe kıvrılarak neredeyse bir kemer oluşturur. Kuş çardağının döşemesini taşlar, kemikler, tüyler, sarı, yeşil çiçekler ve kurumuş yılan derisi parçalarıyla süsler. Çardağının süslenmesinde parlak renkli, özellikle mavi cisimleri çok kullanır.
Avustralya’nın doğusunda bulunan Sericulus chrysocephalus da çardağını benzer biçimde kurar; ancak bu tür için çardak o kadar önemli değildir. Çardağın yanlarındaki çubuklar daha uzun ve düzdür, kemer oluşturmaz. Taban çeşitli renklerdeki kabuklarla ve yeni toplanmış yapraklarla kaplıdır. Erkek kuş turuncu ve kadife gibi kara tüylü, dişi ise benekli kahverengidir.
Yeni Gine’de yaşayan bir çardakkuşu türü (Amblyornis inornatus) yaklaşık 60 cm yüksekliğinde ve kulübeye benzeyen bir çardak kurar. Ana direk olarak bir ağaç gövdesini kullanır; duvarları da orkide saplarından yapar. Kulübesinin bir yanını açık bırakarak buraya, canlı renkli çiçekler ve üzümlü meyvelerle kapladığı bir ağaç yosunu yığınını yerleştirir. Solan çiçeklerin yerine yenilerini koyar. Yuvalarını yaparken yosun ve çiçek kullandıkları için Amblyornis cinsinin dört türü bahçıvan çardakkuşu adıyla bilinir.
Ptilonorhynchus ve Sericulus cinslerindeki türler bitki özü, kömür tozu ve salyayla bir boya yaparak çardaklarının içlerini boyarlar. Bazen bu boyayı sürmek için yeşil yaprakları kullandıkları da olur. Bu^ bir kuşun araç kullanmasının ender örneklerindendir.
Erkek çardakkuşu yaptığı bu süslü yapıyı dişisinin ilgisini çekip çiftleşmeye çağırmak için kullanır. Zamanının çoğunu çardağına girip çıkarak ya da çevresinde dolanarak geçiren kuş gerektikçe dalları yeniden düzenler. Çiftleşme mevsiminde erkekler çardağın üzerinde ya da içinde yüksek sesle şakıyıp dolaşarak dişiyi çardağa çeker. Çiftleşme sonrasında dişi yumurtalarını biraz ilerde bulunan kendi yaptığı yuvaya bırakır.
