Ebuishakzade Mehmet Esat Efendi
Ebuishakzade Mehmet Esat Efendi, Türk din adamı ve bestecisi (İstanbul 1685;ay.y. 1753). Ebuishakzadelerden Şeyhülislâm Kara İsmail Efendi'nin oğlu olan Ebuishakzade Mehmet Esat Efendi, kadılık, müderrislik yapıp, İstanbul payesi verildi (1734). Orduyu Hümayun kadılığına, Anadolu kazaskerliği payesiyle atanıp (1737), Belgrad antlaşmasının imzalanışında Rumeli kazaskerliği payesi de verildi (1739). Damat İbrahim Paşa ve Mahmut I tarafından korunup, şeyhülislâmlığa getirildi (1748). Ertesi yıl görevden alınıp, Sinop'a (sonra da Gelibolu'ya) sürüldü. Bağışlanınca (1752) İstanbul'a döndü.
Türkçe'den Arapça ve Farsça'ya ilk sözlük olan Lehçet ül-Lügat'ın (Sözlüğüü Dili) yazarı olan Ebuishakzade Mehmet Esat Efendi'nin Damat İbrahim Paşa için yazdığı Atrab ül-Asar fi Tezkireti Urefa H-Edvar (Devrin Bilginlerinin Tezkirelerinde En Seçkin Yapıtlar) adlı yapıtı, o yüzyılda yaşamış yüz kadar bestecinin yaşamöyküsünü kapsar ve Türk musiki tarihinin ana kaynaklarındandır. Ayrıca, Türkçe, Arapça, Farsça yazılmış şiirlerini topladığı bir Divan'ı, tefsir ile ilgili birkaç kitabı vardır. Bestelerinden günümüze yalnızca yedisi (Rast ilahi, Dügâhtan beste, Sengin Semai, Yürük Nakış Semai, vb.) kalmıştır.