Kast
Kast sözcüğü Portekizce’de ırk, soy, kabile anlamına gelen casta'dan türetilmiştir. 16. yüzyılda, Hindistan’a giden Portekizli gezginler, bu ülkede yaşayan toplulukların arasındaki kesin ayrımı belirtmek için casta sözcüğünü kullandılar. Eski Mısır’da ve Eski Yunan’daki toplumsal örgütlenmelerde önemli rol oynayan kast sistemi, özellikle Hindistan’da, Hindu dininin egemen olduğu topluluklar arasında hâlâ yaygındır.
Kast sistemi Hindu dininin en eski kutsal metinleri olan Veda9larda yer alır. Her Hindu bir kasta bağlı olarak doğar. Kastlar kendi aralarında arılık derecelerine göre sıralanır. Geleneksel olarak her kastın belirli uğraşları vardır. Hindistan’da dört ana kast ve 25 bini aşkın altkast bulunmaktadır. En üstte tanrısal güce sahip olduklarına inanılan Brahmanlar yani rahipler yer alır. Onları askeri, yönetici sınıf olan Kshatriyalar; üretici ve tüccarlardan oluşan Vaişyalar izler. En altta yer alan eski zanaatkârlarm ve kölelerin torunları Sudralar, üstkastlara hizmet etmekle görevli emekçilerden oluşur. Sudralar’dan da aşağı ve kast dışı sayılan tarım işçilerine ve yoksul halkaparya denir. Bunlara dokunmak kast üyesi olan herkese yasaklanmıştır. Onun için paryalara “dokunulmazlar” da denir. Her kastın kendine özgü kuralları vardır.
Eskiden kendi kastı dışında kişilerle evlenmek kesinlikle yasaktı. Bir kastın üyeleri başka bir kastın üyeleriyle aynı sofrada oturamaz ya da altkastlardan birinin hazırladığı yemekleri yiyemezdi. Kuralları çiğneyen her kim olursa olsun, kasttan kovularak cezalandırılır, ayrıca tüm sosyal haklarından yoksun bırakılırdı. Eskiden altkastların dericilik, ebelik ve berberlik gibi “aşağı ve kirletici” görülen işlerde çalışmasını gerektiren işbölümü artık geçerli değildir.
1947’ye kadar ülkeyi egemenliği altında tutan İngilizler, kast sistemindeki adaletsizliği gidermek için hiçbir girişimde bulunmadılar. 1930’larda İngilizler’e karşı gelişen Hint ulusal hareketinin önderi Mahatma Gandhi Tanrı’nın Çocukları adını verdiği dokunulmazlara yönelik ayrımcılığın kaldırılması için çaba gösterdi. 1949’da Hindistan’ın bağımsızlığına kavuşmasından sonra aşağı kastlar ile kast dışı
gruplara siyasal ve sosyal haklar tanındı. 1955’te kastlar arası evlilik serbest bırakıldı. Ne var ki, 2.000 yıldan beri sürmekte olan kast sistemi toplumsal yaşamı büyük ölçüde etkilemiş, ülkede siyasal ve toplumsal birliğin sağlanabilmesini güçleştirmiştir.