Kızak Yarışı
En eski ulaşım araçlarından biri olan kızak, altında tekerlek yerine iki düz kızak ayağı bulunan bir tür arabadır. Düz yüzeylerde, özellikle de kar ve buzun üzerinde insan ve eşya taşımak için kullanılır.
Kızağın büyüklüğü ve yapısı kullanıldığı yere göre değişir. Çocukların karlı yamaçlardan kaymak için kullandıkları küçük kızakların yanı sıra çoğunlukla, at, köpek, geyik ya da traktörle çekilen kızaklı faytonlar da vardır. Kızak sporunda ise kar ve buzla kaplı bayırlardan kaymak için özel olarak geliştirilen kızaklar kullanılır.
Yarış kızakları iki temel tiptedir: Kuzey Amerika Yerlileri’nin ayaksız alçak kızaklarından geliştirilen toboggan ile dört ayaklı bobsled.
Tobogganlarda kızağı yönlendirici herhangi bir araç ya da fren yoktur. Bu kızakların iki türü vardır: Luge denen kızakta sporcu kızağa oturur; ayaklarını öne doğru uzatarak sırtüstü yatar. Elinde kızağın ön ucuna bağlı bir dizgin tutar ve bir ayağıyla karı deşerek kızağı yönlendirir. Cresta olarak da bilinen skeleton’ da ise kızağa başı öne gelecek biçimde yüzükoyun uzanılır. Skeleton tehlikeli bir spordur. Özellikle köşeler dönülürken sporcuların sık sık pistin dışına uçtuğu görülür. Skeletonlar St. Moritz’deki Cresta Pisti’nde eskiden beri kullanılmaktadır. 19. yüzyıl sonlarında yapılan Cresta Pisti 1.213 metre uzunluğunda, eğimli bir buz yoludur.
Bobsled adı verilen kızaklar iki kızağın birleşmesiyle oluşmuş gibidir; ayakları dört tanedir. Bir dingilin iki ucunda yer alan bu ayaklardan öndekiler bir ip ya da direksiyon aracılığıyla hareket ettirilerek kızak yönlendirilir. Kızağın arkasında fren görevi yapan tırtıklı bir çubuk vardır.
Kış Olimpiyat Oyunlarinda ikili ve dörtlü bobsled ile erkeklerde tek ve çift, kadınlarda da tek kişilik luge yarışları yapılır. Sporcuların başlık, özel giysi, gözlük ve dizlik gibi koruyucular kullandıkları bu yarışlarda saatte 100 kilometreyi geçen iniş hızları saptanmıştır.
Eskimolar’a özgü ulaşım yöntemlerinden esinlenilerek geliştirilen köpek koşulu kızak yarışlarında kızaklara özel olarak eğitilmiş köpekler koşulur. Kızak takımı beş, yedi ya da dokuz köpekten oluşur. Önderlik yapan köpeğin arkası sıra ikişer ikişer yan yana koşulmuş köpekler yer alır. Kızaklar hafiftir ve sürücüler kamçı taşır. Ne var ki, köpekler kamçıyla değil, daha çok komutlarla yönetilir. Yarışlar önceden belirlenmiş iki nokta arasında düzenlenir. Bu iki noktanın arası 19-48 kilometredir. Köpek koşulu kızak yarışları Norveç, Kanada, Alaska ve ABD’nin kuzey kesiminde yaygındır.
