Kobalt
Kobalt, Periyodik çizelgenin VIII. grubunda yeralan kimyasal element. Geçiş elementlerinden olan kobaltın simgesi Co, atom sayısı 27, atom ağırlığı 58,9332'dir.Sert, mavimsi pırıltılı gümüş rengi bir element olan kobalt, doğada hiçbir zaman arı halde bulunmaz. Çoğunlukla arsenik ve kükürte bağlı bulunur. En çok tanınan kobalt mineralleri arasında kobaltit (CoS2-Co As2), linnait (ya da kobalt pirit, Co3S4), smaltit (CoAs2) ve eritrit (Co3[A-s04]2.8H20) sayılabilir. Kobalta ayrıca, göktaşlarının çoğunda rastlanır ve Güneş ile yıldızların atmosferinde bulunduğu saptanmıştır.
Not: Mavimsi pırıltılı gümüş rengi bir element olan kobalt, genellikle başka elementlerle karışık bulunur ve kimyasal süreçlerle ayrılması gerekir. 1735'e doğru, İsveçli kimyacı Ceorg Brandt tarafından bulunmuştur.
Kobalt izotopları: 59Co, kobaltın doğada rastlanan tek izotopudur. Öbür izotoplarının tümü radyoaktiftirler ve laboratuvarda yapay olarak üretilirler. Bunlar arasında 59Co'nun bir atom reaktöründe nötronlarla bombalanmasından elde edilen 60Co özellikle önemlidir. Doğal kobalt çoğunlukla hidrojen bombalarına katılır; patlama sırasında birçok nötron serbest kalıp, kobaltı 60Co'ya dönüştürürler; böylece bombanın toplam radyoaktif etkisi önemli ölçüde artar. 60Co'dan ayrıca, kanser araştırmalarında ve ışın tedavisi amaçlı X ışınları kaynağı olarak yararlanılır.
Kimyasal özellikleri: Kimyasal açıdan kobalt, demire ve nikele benzer. Periyodik çizelgede demir solunda, nikel sağında yeralır ve üçü birlikte demirgrubunu oluştururlar. Başlıca kobalt bileşikleri arasında kobalt oksit (CoO), kobalt hidroksit (Co[OH]2) ve kobalt birbuçuk oksit (Co203) adlı oksitleri ile kobalt klorür (CoCI2), kobalt sülfür (CoS), kobalt sülfat (CoSO4), vb. tuzları sayılabilir. Bu bileşiklerin çoğu, renkli olduklarından boya maddesi olarak kullanılırlar.
Kobalt az miktarda besinlerde bulunur ve B12 (ya da siyanokobalamin) vitamininin bileşimine katılır; B12 vitamini de, eksikliği ciddi bir kan hastalığına yol açtığı için, sağlık açısından önemlidir. Buna karşılık, kobaltın ya da kobalt tuzlarının aşırı miktarda bulunması, bulantılara, kalp, sinir ve böbrek bozukluklarına yol açar ve aşırı durumlarda ölümle sonuçlanabilir.