Mali
Mali, Batı Afrika’da dört yanı karayla çevrili geniş toprakları olan bir cumhuriyettir. Kuzey bölümü Sahra Çölü’ne uzanır. Kuzeyde Cezayir, batıda Moritanya, Senegal ve Gine, güneyde Fildişi Kıyısı ve Burkina Faso, doğuda da Nijer ile çevrilidir. Geniş düzlüklerin yer aldığı Mali’de kuzeyde Tanezruft ve Taodenni, güneydeyse Meraia (Meriye) ve Asauad ovaları bulunur. Tek dağlık bölge ülkenin doğusunda 885 metre yüksekliğindeki İforas Adrarı’dır. Burası sığır yetiştirmeye elverişli çayırlarla kaplı nemli bir bölgedir. Tropik bir iklimi olan Mali’de gerçek bir kış yaşanmaz. Kasım-nisan arasındaki kurak mevsimde Sahra’dan sıcak, tozlu bir rüzgâr eser. Bölgede yaşayan yabanıl hayvanların başlıcaları aslan, zürafa, timsah, fil, ceylan ve antiloptur.
Güneydeki yerleşim yerlerinin çoğu Nijer Irmağı kıyılarında ya da yakınındadır. Genellikle Siyah olan halk geçimini çiftçilikle, koyun ve sığır yetiştiriciliğiyle sağlar. Kuzeyde, Sahra’nın sınırında sığır ve deve sürüleri besleyen Tuareg ve Magripli göçebe kabileler yaşar. Halkın çoğu Müslüman’dır. Eğitim dili Fransızca’dır.
Darı, pirinç ve mısırdan başka yerfıstığı ve pamuk da yetiştirilerek dışarıya satılır. Belirli dönemlerde yaşanan kuraklık, aslında, yiyecek üretiminde kendine yeterli olan Mali’nin zaman zaman uluslararası yardım görmesini gerektirir. Dış ülkelere pamuk, deri ve hayvan postu satar.
Başkent aynı zamanda ticaret merkezi olan Bamako’dur. Kent, demiryolu ile Senegal’deki Dakar limanına bağlanır. Gelişmekte olan karayolu sisteminin yanı sıra, ulaşım için Nijer ve öteki ırmaklardan da yararlanılır.
Timbuktu yakınlarındaki buluntulardan ve mağara resimlerinden tarihöncesinde insanların bu topraklarda yaşadığı anlaşılmaktadır. Yaklaşık 300’den sonra bölge, kervan yollarıyla, Sahra üzerinden, Akdeniz kıyısındaki Fas ve Cezayir’e bağlandı. Ticaret yollarının başlangıcındaki bu bölgede önce 8.-13. yüzyıllar arasında Gana İmparatorluğu, 13.-16. yüzyıllar arasında da Mali İmparatorluğu kuruldu. Bir ticaret imparatorluğu olan Mali, Müslüman bir devletti. Malili Müslüman tüccarların 14. yüzyılda Batı Afrika ticaretinde önemli bir yeri vardı. 19. yüzyılda bu toprakların çoğu Fransız yönetimine girdi. Bölge Fransız Sudanı adıyla Fransız Batı Afrikası’na bağlandı. 1959’da Fransız Sudanı ile Senegal Mali Federasyoriu’nu kurdu, ama bu çok kısa ömürlü oldu. 1960’ta federasyon Fransa’dan tam bağımsızlığını kazandı. Aynı yıl Senegal ile Mali bağımsız birer cumhuriyet oldu.
Mali'ye İlişkin Bilgiler
Yüzölçümü: 1.240.192 km2.
Nüfus: 7.778.000 (1988).
Yönetim: Tek partili cumhuriyet.
Başkent: Bamako.
Doğal Yapı: Yayla ve ovalardan oluşan yüksekçe düzlüklerin egemen olduğu bir ülkedir.
Başlıca Ürünler: Pamuk, yerfıstığı.
Önemli Kentler: Bamako, Segu, Mopti, Sikasso, Timbuktu.
Eğitim: Dokuz yıllık temel eğitim zorunlu ve parasızdır.
