Namibia
Afrika’nın son sömürgesi olan Namibia 21 Mart 1990’da bağımsızlığına kavuştu. Böylece 106 yıllık sömürge dönemi sona ermiş oldu.
Eskiden Güney Batı Afrika olarak bilinen Namibia’nın batısında Atlas Okyanusu, kuzeyinde Angola ve Zambia bulunur. Kuzeydoğuda Zimbabve’yle çok küçük bir sınırı vardır. Doğusunda Botsvana yer alır. Güneydoğu ve güneydeyse Güney Afrika Cumhuriyeti ile çevrilidir. Namibia'nın Atlas Okyanusu'na olan kıyısının uzunluğu kuzeyden güneye 1.320 km dolayındadır. Kazaya uğrayan gemilerin yardım sağlamasının hatta içecek su bile bulabilmesinin olanaksız olduğu bu kıyılar
“iskelet kıyısı” adıyla da anılır.
Namibia'nın büyük bölümünü, denizden yüksekliği 900 ile 1.500 metre arasında değişen ve doğuda Kalahari Çölü’ne ulaşan bir yayla kaplar. Bu yayla yer yer yüksekliği 2.400 metreye varan dağlar ve sıradağlarla kesilir. Okyanus kıyısındaki Swakopmund kentinin kuzeyinde bulunan Brandberg 2.577 metre yüksekliği ile ülkenin en yüksek dağıdır.
Namibia kurak bir ülkedir. Yazları, kıyı şeridi dışındaki kesimler çok sıcak geçer. Kıyı şeridinde yağmur seyrek görülür; iklim Güney Okyanusu'ndan gelerek kıyıya ulaşan soğuk Benguela Akıntısı'nın etkisi altındadır. Serin ve sisli olan kıyı şeridini, genişliği 160 kilometreye varan Namib Çölü kuşatır. Gerçek bir kum çölü olan Namib Çölü'nde hemen hemen hiç bitki yetişmez.
Namibia’da aslan, zürafa, zebra, antilop, fil ve gergedan gibi hayvanlar yaşar. Dünyanın en büyük doğal parklarından biri olan Etoşa Ulusal Parkı’nda çeşitli yabanıl hayvanlar koruma altındadır.
Namibia’da, postundan değerli bir kürk olan astragan yapılan karakul koyunu ve sığır yetiştirilir. Elmas, uranyum, kalay ve tungsten çıkarılır. Namibia halkının büyük bölümünü değişik Afrika dilleri konuşan Ambolar, (Uambolar) Kavangolar, Hererolar, Bergdamalar (Damaralar), Koikoiler (Hotantolar) ve Buşmanlar (Sanlar) gibi Siyah topluluklar oluşturur. Genellikle Afrikaner, Alman ve İngiliz kökenli olan beyazların ülke nüfusuna oranı yüzde 7 dolayındadır.
Tarih
Namibia’ya 15. yüzyıl sonlarında gelen Portekizliler kıyı bölgelerini keşfettiler. Sonraki yüzyıllarda Hollandalılar ve İngilizler iç kesimlere de ulaştılar. 1840’larda Almanlar bölgeye gelmeye başladı. Güney Batı Afrika adıyla anılan bu bölge 1884’te Almanya’nın koruması altına girdi ve ardından Alman sömürgesi oldu. Yerli kabilelerin Alman yayılmasına karşı direnişini Almanlar şiddetle bastırdı. 1908’de bölgede elmas bulunması sonucu Güney Batı Afrika’ya büyük bir beyaz akını oldu. I. Dünya Savaşı’nda İngilizler’in yanında savaşan Güney Afrika birlikleri Almanlar’ı yenerek bölgeyi ele geçirdi. 1921’de ise Milletler Cemiyeti, Güney Batı Afrika’yı Güney Afrika’nın manda yönetimine bıraktı.
Güney Afrika bütün çabalarına karşın ülkeyi doğrudan topraklarına katamadı, ama Birleşmiş Milletler’e de vermedi. 1964’te Birleşmiş Milletler, Güney Afrika’nın manda yönetimini sona erdiren bir karar aldı. 1966’da ise ülkenin resmi adını Namibia olarak kabul etti. Aynı yıl, 1960’ta kurulan Güney Batı Afrika Halkı Örgütü (SWAPO) Güney Afrika’ya karşı silahlı mücadeleye başladı. 1978’de Birleşmiş Milletler, Namibia halkının tek temsilcisi olarak SWAPO’yu tanıdı. Bu arada Güney Afrika yönetimi Namibia’ya yönelik bir dizi karar aldı. Birleşmiş Milletler, SWAPO ve Afrika Birliği Örgütü’nün tanımadığı bu kararlar, ülkede yarı özerk Siyah yurtluklar kurulması, bir genel vali atanması ve kurucu meclis oluşturulması gibi göstermelik değişimler öngörüyordu. Birleşmiş Milletler’in aynı dönemde sunduğu, Güney Afrika birliklerinin ülkeden çekilmesini ve serbest seçimler yapılmasını öngören ateşkes planı SWAPO ve Güney Afrika tarafından kabul edildi. Ama daha sonra Güney Afrika bu karara uymayı reddetti.
Güney Afrika 1982’de, Küba askerlerinin SWAPO’nun üslendiği Angola’dan ayrılması koşuluyla, Namibia’ya bağımsızlığını vermeyi kabul etti. 1983’te Namibia’da Güney Afrika yanlısı bir kukla hükümet kuruldu. 1988’de ise ABD’nin de desteklediği Birleşmiş Milletler planı kabul edildi. Bu plan uyarınca Namibia bağımsızlığına kavuşacak, buna karşılık Küba birlikleri Angola’dan çekilecekti.
1989’da bir yandan Güney Afrika güvenlik güçleri ile SWAPO gerillaları arasındaki çatışmalar aralıklarla sürerken, bir yandan da binlerce mülteci ve sürgündeki SWAPO önderleri ülkeye dönmeye başladı. Aynı yılın kasım ayında Birleşmiş Milletler gözetiminde yapılan seçimler SWAPO’nun zaferiyle sonuçlandı. 21 Mart 1990 günü tam gece yarısı yapılan törenlerle Namibia bağımsız bir ülke oldu. Ülkenin ilk devlet başkanı olan SWAPO önderi Sam Nujoma, yönetimi Güney Afrika devlet başkanından devraldı.
Namibia'ya İlişkin Bilgiler
Yüzölçümü: 824.296 km2.
Nüfus: 1.228.000 (1988).
Yönetim: Çok partili cumhuriyet.
Başkent: Windhoek.
Doğal Yapı: Ülke Atlas Okyanusu kıyısında geniş bir yayladır. Yaylada dağlar ve sıradağlar bulunur. Kıyı şeridi bir kum çölüyle çevrilidir.
Başlıca Ürünler: Sığır, karakul koyunu; uranyum, kalay, elmas, tungsten.
Eğitim: 7-16 yaşları arasında parasız ve zorunludur.
